Γραφει ο Λουης Γ Σερεμετης
Για τις χρονιάρες μέρες που ήρθανε και πέρασαν, υπάρχουν εντυπώσεις ευχάριστες, αλλά και διαπιστώσεις αποκαρδιωτικές. Διαπιστώσεις που έχουν να κάνουν κυρίως με το ότι εμείς οι ίδιοι καταργήσαμε τις αργίες των Χριστουγέννων , της πρωτοχρονιάς, αλλά και σήμερα των Φώτων, ακόμα και σαν μια ευκαιρία για ξεκούραση από την καθημερινό αγώνα στις ελιές. Ο κόσμος στην εκκλησία ήταν λιγοστός, και οι νέοι πολύ λίγοι! Ο κύριος λόγος είναι ότι εδώ και κάτι χρόνια σιγά σιγά τις παραμερίζουμε τέτοιες γιορτές πηγαίνοντας για ελιές τέτοιες μέρες.
Όλοι έχουν έτοιμη στο στόμα την απάντηση: «οι ξένοι εργάτες θέλουν να δουλέψουν γιατί δεν καταλαβαίνουν από γιορτές μιας και οι περισσότεροι είναι άθεοι, οπότε εμείς πρέπει να μην τους χαλάσουμε το χατίρι, γιατί αλλιώς θα πάνε σε άλλο αφεντικό που πάει τέτοιες μέρες για ελιές»!
Κατά τ άλλα δηλώνουμε ότι είμαστε υπέρ μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας, όπου θα πρέπει να δεχόμαστε και ν ανεχόμαστε όλους τους άλλους με τα όλα τους, και απλά εμείς θα πρέπει να ξεχνάμε τα ήθη τα έθιμά και τις παραδόσεις μας, ή να τα αλλάξουμε για να μην μας πει κανείς θρησκόληπτους και φανατικούς. Όχι δεν είμαστε ούτε το ένα ούτε το άλλο, ούτε και κατά των ξένων που όπως λένε μερικοί τάχα «ήρθαν να μας πάρουν τις δουλειές, και να αλώσουν τα πάντα και πρέπει να τους διώξουμε»!
Ούτε είμαστε και της άποψης να γίνουμε Ιεραπόστολοι για να κάνουμε τους ξένους Χριστιανούς, ή να πλημμυρίσουν οι εκκλησίες από Έλληνες πιστούς!
Αλλά ρε φίλε κάντο όπως το έκαναν οι γονείς σου τέτοιες μέρες! Κι αν δεν πιστεύεις κάντο από σεβασμό στην παράδοση, ή κάντο έστω και για την ξεκούραση που κι αυτή την έχεις ανάγκη. Αλλά δεν σε κώλωσε ούτε το ψοφόκρυο που κάνει σήμερα και αύριο θα είσαι άρρωστος!
Κανείς και στο όνομα κανενός δεν θα μπορέσει να μας κάνει να ξεχάσουμε:
1) Ότι της «Βάφτισης», είναι μια από τις πιο βαριές γιορτές της Χριστιανοσύνης, και παραδοσιακά ο κόσμος πάει και στην εκκλησία για να γιορτάσει την Βάφτιση του Χριστού!
2) Την παραμονή των Φώτων, που ο παπάς γυρίζει το χωριό για ν αγιάσει τα σπίτια. Οι παλαιοί λέγανε ότι με τον αγιασμό θα φεύγανε τα λυκότσαρδα που από τα Χριστούγεννα μας είχαν μπαστακωθεί και πείραζαν τον κόσμο.
3) Την ημέρα των Φώτων που πηγαίναμε στην εκκλησία, παίρναμε αγιασμό και αγιάζαμε όλη την οικογένεια, το σπίτι, τις αποθήκες, τα ζώα, τα μηχανήματα, όσοι είχαν βέβαια, και μετά πηγαίναμε ποδαρόδρομο να αγιάσουμε και τα χωράφια.
4) Τις λαλαγγίδες!
Από την μια περιμέναμε τέτοιες μέρες, κι από την άλλη στεναχωριόμασταν γιατί τελείωναν οι διακοπές, και άρχιζαν τα βάσανα του σχολείου!
Πολυμελείς οι οικογένειες τότε, τα χέρια πολλά, το εισόδημα λιγοστό, στις διακοπές μαζεύαμε ελιές και οι γονείς μας βάζανε να μαζεύουμε και το χαμολόι, γιατί μια φορά το χρόνο δίνει ο Θεός την ελιά και είναι αμαρτία να χάνεται!
Δύσκολο το χαμολόι από τα αγκάθια και το κρύο, και γι αυτό μας τάζανε ότι άμα μαζέψουμε το χαμολόι, θα μας πάρουν «πράματα» όταν πάνε στη Σπάρτη, και ότι το βράδυ θα αναπιάσουμε το προζύμι, για να ζυμώσουμε τις λαλαγγίδες το πρωί πριν φύγουμε για το χωράφι, και να τις ψήσουμε το βράδυ μόλις γυρίσουμε από τις ελιές!
Όλο χαρά εμείς, όλη μέρα «πετάγαμε» στο χωράφι! Το βράδυ τις ψήνανε στο τζετζέρι στο τζάκι, και αν έσκαγε το λάδι από το ζυμάρι, ή από καμιά σταγόνα νερού και μας έκαιγε, μας λέγανε ότι κατούρησε από τον καπνοδόχο κάποιο λυκότσαρδο, (καλικάτζαρος)!
Φτιάχναμε τελειώνοντας κι ένα λυκότσαρδο τότε, μια φιγούρα καλικάντζαρου με ζυμάρι, το ψήναμε κι αυτό, αλλά πρίν το φάμε πέρναγε του κόσμου τα μαρτύρια. Γεμίζαμε λαλαγγίδες την ξύλινη σκαφίδα που ζυμώνανε το ψωμί και μια κόφα, και περνάγαμε μέρες, και παίρναμε και στο σχολείο! Ο καπνός από το τζάκι, με τη μυρωδιά του λαδιού και του ζυμαριού έσμιγαν, κι έξω μοσχοβόλαγε ο τόπος.
Όσο και να προσπαθείς να πιάσεις καμιά τέτοια μυρωδιά, δεν θα το καταφέρεις. Σπάνια στα σπίτια τώρα το συνεχίζει ο κόσμος το έθιμο, αφού οι φούρνοι και τα πρατήρια ψωμιού τα έχουν όλα έτοιμα! Σήμερα διαπιστώνουμε ότι σιγά σιγά αργοσβήνουν όλα αυτά που μας είχαν γίνει βίωμα όλα αυτά τα χρόνια, που μας έκαναν να καταλαβαίνουμε ότι έρχονται χρονιάρες μέρες, ότι πρέπει να τις γιορτάζουμε όπως αρμόζει, και να τις ξεχωρίζουμε από τις καθημερινές .
Με κάθε τρόπο όχι μόνο θα πρέπει να κινητοποιηθεί και να αντισταθεί ο κόσμος ενάντια στην διαφαινόμενη αλλοτρίωση, αλλά και να ενθαρρυνθεί να τηρεί απαρέγκλιτα τα ήθη, τα έθιμα, τα λαϊκά δρώμενα που αναδεικνύουν με κάθε λεπτομέρεια την εικόνα ενός τόπου και την πολιτιστική του κληρονομιά, και να προσφέρει ό,τι γνωρίζει γύρω από της λαϊκή παράδοση.
Μια ιδέα θα ήταν η ίδρυση ενός λαογραφικού μουσείου στο χωριό, για να αρχίσει η αναζήτηση ευρημάτων που έρχονται από το παρελθόν, αντικειμένων που συνθέτουν την εικόνα της λαϊκής έκφρασης και μπορούν να ταξινομηθούν σε συλλογές, καθώς και οπτικοακουστικού υλικού που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μαρτυρία. Καθώς επίσης και η αναζήτηση και καταγραφή ενός τοπικού μύθου ή η ανάδειξη ενός ξεχασμένου δρώμενου.
Αφού όλοι δηλώνουμε περήφανοι για το χωριό μας, θα πρέπει κάθε γενιά να προσθέτει και το δικό της κεφάλαιο στην ιστορία του χωριού, και όχι να αδιαφορούμε, ή να επαναπαυόμαστε στις δάφνες των προγόνων μας, γιατί αυτό από μόνο του δεν μας σώζει!
Είναι λοιπόν στο χέρι μας στη σημερινή δύσκολη εποχή που περνάμε, να καλλιεργήσουμε τα ήθη μας, να διατηρήσουμε τις παραδόσεις, τον πολιτισμό και τα έθιμά μας, για να μπορέσουμε έτσι να επιβιώσουμε σαν χωριό αλλά και σαν χώρα στα πλαίσια μιας πραγματικά πολυπολιτισμικής κοινωνίας!
Χρόνια πολλά, καλή φώτιση σε όλους μας!
