του Λουη Σερεμετη
Εδώ και διακόσια χρόνια, την 25ης Μαρτίου, το κλίμα είναι διπλά γιορτινό! Από την μια η μεγάλη Εθνική γιορτή, που τονίζει την ενότητα και την αποφασιστικότητα για κάθε συλλογική επιτυχία και μας γεμίζει με αισθήματα υπερηφάνειας για τα κατορθώματα τους έθνους, και από την άλλη η μεγάλη Θρησκευτική γιορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, η αναγγελία της χαρμόσυνης είδησης του ερχομού του Χριστού, της θείας ενσάρκωσης!
Από μαθητές το ζούσαμε έντονα αυτό το γιορτινό κλίμα αρκετές μέρες νωρίτερα, αφού είχαμε εκείνα τα χρόνια τον υποχρεωτικό σχολικό Κυριακάτικο εκκλησιασμό και παρακολουθούσαμε τα Ευαγγέλια και τους Ύμνους των ημερών! Συγχρόνως είχε αρχίσει να μυρίζει και η Άνοιξη, που έτσι κι αλλιώς είναι η εποχή της ζωντάνιας, της γιορτής της φύσης, της ελπίδας, και της χαράς!
Με το που έμπαινε ο Μάρτης, στα σχολεία άρχιζαν οι κληρώσεις για σημαιοφόρους, παραστάτες, και για τα στεφάνια. Τότε τα παιδιά ήταν πολλά, έπρεπε να υπάρχει δικαιοσύνη στην επιλογή, να επιβραβευτούν οι άριστοι, και έτσι δίκαια να μοιραστούν οι θέσεις για 25η Μαρτίου και 28η Οκτωβρίου! Όλο χαρά και καμάρι όσοι κληρώνονταν, αγόρια και κορίτσια, αφού θα έμπαιναν στην κεφαλή της παρέλασης, και γιατί η κλήρωση γινόταν ανάμεσα στους καλύτερους μαθητές!
Σχεδόν ταυτόχρονα ξεκίναγαν οι πρόβες στο σχολείο για την παρέλαση, τα ποιήματα, τα στεφάνια, αλλά και οι απογευματινές πρόβες που κάναμε στα θεατρικά σκετς που μας έβαζαν οι δάσκαλοι και οι καθηγητές με θέματα από σημαντικές ιστορικές στιγμές του 1821, όπως την Αγία Λαύρα με τον όρκο της επανάστασης, το Μεσολόγγι με την έξοδο, τους Σουλιώτες και τις Σουλιώτισσες με το χορό του Ζαλόγγου, το Κούγκι με τον καλόγερο Σαμουήλ που ανάβαμε το βαρέλι με το μπαρούτι και πέφταμε όλοι κάτω!
Έπρεπε όμως να ντυθούμε με τις κατάλληλες φορεσιές για να αναπαραστήσουμε τους ήρωες και τις ηρωίδες, όπως τον Κολοκοτρώνη, τον Καραϊσκάκη, τον Παπαφλέσσα, τον Κανάρη, την Μπουμπουλίνα, την Μαντώ Μαυρογένους, τις Σουλιώτισσες, την Δέσπω που πολέμαγε με παιδιά, νύφες, και εγγόνια, και άλλους εθνικούς ήρωες!
Κάποιοι όμως έπρεπε να ντυθούν κατάλληλα για να κάνουν τους Τούρκους στρατιώτες, τον Αλή πασά, τον Ιμπραήμ, τον Δράμαλη και άλλους, αλλά και κάποιοι άλλοι να υποδυθούν τον Πήλιο Γούση, που του καταλόγιζαν ότι πρόδωσε τον αγώνα, αφού έδρασε ύπουλα και στα κρυφά από φιλοχρηματία και αντιζηλίες!
Με το που δίνονταν οι ρόλοι στα σκετς, αμέσως άρχιζε το τρέξιμο να βρούμε για την παρέλαση και το θέατρο παραδοσιακές φορεσιές της εποχής, να ντυθούν τα αγόρια τσολιάδες αγωνιστές, μαχητές, παπάδες για το κρυφό σχολειό, Τούρκοι, αλλά και τα κορίτσια να ντυθούν Αμαλίες και γυναίκες του αγώνα. Άνοιγαν τα μπαούλα να βγουν και να φρεσκαριστούν οι στολές του τσολιά φουστανελά, του αγωνιστή, της Αμαλίας, της καπετάνισσας, που ήταν φυλαγμένες από πάππου προς πάππου, και τις έδιναν ο ένας στον άλλον τέτοιο καιρό να βολευτούν τα παιδιά!
Έπρεπε οι μαθητές να τιμούν την ιστορική μνήμη ντυμένοι τσολιάδες με φουστανέλα, και Αμαλίες με φανταχτερά φορέματα! Ήταν στολές βαριές που λυγούσαν τα πόδια μας από το βάρος της φουστανέλας με τις τετρακόσιες πιέτες, το κοντογούνι, την πουκαμίσα, την φέρμελη, το ζωνάρι, τις καλτσοδέτες, το φέσι με την φούντα, τα τσαρούχια! Στολές χιλιοφορεμένες από πολύ κόσμο, καλοραμμένες και κεντημένες στο χέρι !Το ίδιο ήταν και για τα κορίτσια. Όσοι δεν εύρισκαν από άλλους, νοίκιαζαν από την Σπάρτη.
Την παραμονή τρέχαμε στα ρέματα να κόψουμε δάφνες, βάγια και μυρτιά για να φτιάξουμε τα στεφάνια προς τιμήν των ηρώων του 1821, και μετά ολοκληρώναμε το στήσιμο των σκηνικών για τα θέατρα, και γινόταν η τελική γενική δοκιμή, για να μην υπάρχουν τα απρόοπτα της τελευταίας στιγμής. Την γιορτινή εικόνα συμπλήρωνε ο στολισμός του χωριού με σημαίες στους δρόμους, στις κολώνες, και στα μπαλκόνια των σπιτιών και των Δημοσίων Υπηρεσιών, το άσπρισμα των πεζοδρομίων και της πλατείας, και οι κύκλοι για τους παραδοσιακούς χορούς σ’ αυτήν! 
Ανήμερα από το πρωί χτυπούσαν χαρμόσυνα οι καμπάνες, η φιλαρμονική γυρνώντας στους κεντρικούς δρόμους έπαιζε τα εμβατήρια, κι εμείς στην γειτονιά είχαμε σηκωθεί από νωρίς και περιμέναμε τον γείτονά μας τον Αργύρη, γυμνασιόπαιδο τότε, το μεγαλύτερο παιδί της γειτονιάς, να ρίξει τις «κουμπουριές» του! Γέμιζε την παλιά κουμπούρα που είχε από τον παππού του με μπαρούτι και χαρτί, και βάραγε «μπαμ και μπούμ», κι εμείς πιτσιρικάδες τρελαινόμαστε από την χαρά μας! Αυτό περιμέναμε όλο τον χρόνο, να τηρήσει το έθιμο, και να μας κάνει το χατίρι να πιάσουμε για λίγο την κουμπούρα! Αξέχαστος άνθρωπος, Θεός σχωρέστον, και ανεπανάληπτες οι στιγμές μαζί του!
Γινόταν η έπαρση της σημαίας, και με την συνοδεία της φιλαρμονικής τα σχολεία πήγαιναν στην εκκλησία, γινόταν η δοξολογία, ένας δάσκαλος έβγαζε λόγο στην εκκλησία, ακολουθούσε η κατάθεση στεφάνων στην πλατεία από μαθητές και αρχές του χωριού, και στην συνέχεια οι μαθητές και οι μαθήτριες των σχολείων με μεγάλη υπερηφάνεια έκαναν την καθιερωμένη παρέλαση, χειροκροτούμενοι από τους δασκάλους, τους γονείς και τους συγχωριανούς τους! Μα πιο πολύ καμάρωναν από ικανοποίηση οι γονείς όλων των παιδιών, ενώ υπήρχαν και κάποιοι γονείς που παραφούσκωναν από ικανοποίηση, σαν τους διάνους, τα αρσενικά γαλόπουλα με τα πλούσια και φουσκωτά φτερά!
Έβγαιναν και οι απαραίτητες αναμνηστικές φωτογραφίες μπροστά στο Ηρώο της πλατείας με την οικογένεια, εμείς πίναμε την πορτοκαλάδα μας, άλλοι τρώγανε την πάστα τους, και τα μεγαλύτερα παιδιά τρώγανε τέτοια μέρα το πρώτο τους παγωτό, που το έφτιαχνε στο εργαστήριό τους μαζί με το ονομαστό γιαούρτι, ο μπάρμπα Μήτσος και η θειά Ελένη!
Εμάς που είμαστε μικροί, για να μην ζητάμε λεφτά για παγωτό, μας λέγανε ότι θα φάμε παγωτό όταν μεγαλώσουμε, γιατί θα μας πονέσουν οι αμυγδαλές μας και θα μας κάνουν ενέσεις, και έτσι σταματάγαμε τις «διεκδικήσεις»!
Το μεσημέρι περίμενε στο τραπέζι ο ξαρμυρισμένος από μέρες πριν τηγανητός μπακαλιάρος με την σκορδαλιά και τον σκορδοχυλό, για να πέσει η πίεση με το σκόρδο, και μοσχοβόλαγαν ο τόπος, και όταν άνοιγαν τα στόματα!
Το απόγευμα πρώτα έπαιζε το θεατρικό του το Δημοτικό στο σχολείο, και το βράδυ σε κάποια μεγάλη αίθουσα της πλατείας, έπαιζε το θεατρικό του το Γυμνάσιο! Πλημμύριζαν οι αίθουσες από κόσμο, και ήταν η πρώτη επαφή μας με το τρακ στο σανίδι, στην σκηνή, και στο χειροκρότημα! Για όσους είχαν τηλεόραση, ή δεν μπορούσαν να παρευρεθούν στα θέατρα, η τηλεόραση έπαιζε τα καθιερωμένα χρόνια τώρα έργα της εποχής, τον Παπαφλέσσα, και την Μπουμπουλίνα!
Τα τελευταία χρόνια είναι κάποιοι που πιστεύουν ότι η καθιέρωση και η συνέχιση των σχολικών γιορτών των εθνικών επετείων είναι αναχρονιστικά φαινόμενα, που γίνονται με σκοπό την εθνική διαπαιδαγώγηση και την δημιουργία εθνικιστικών αισθημάτων στους μαθητές! Τα βάζουν με τα σχολικά βιβλία, τα ποιήματα, τους πανηγυρικούς λόγους, τις θεατρικές παραστάσεις, τις παρελάσεις, ότι τάχα αναπαριστούν την ιδέα του έθνους μέσα από μία ρομαντική και μεταφορική αφήγηση.
Θεωρούν ότι η πατρίδα για παράδειγμα γίνεται συνώνυμο της μητέρας, και όσοι ανήκουν στην ίδια εθνική ομάδα είναι τα «αδέρφια» μας. Λένε ότι οι Έλληνες Χριστιανοί παρουσιάζονται γενναίοι και ενάρετοι ήρωες που αγαπούν την πατρίδα τους μέχρι αυτοθυσίας, σε αντίθεση με τους υποτιμητικά όπως τους παρασταίνουμε Τούρκους, ότι προωθείται η δημιουργία της ρομαντικής ιδέας του έθνους, όπως είναι η ταύτιση του Ελληνισμού με την ορθοδοξία, και μέσα από αυτά ο σύγχρονος Έλληνας προετοιμάζεται για αυτοθυσία για την πατρίδα του!
Και αφού βλέπουν ότι ο κόσμος δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτό το «κάλεσμα», προτείνουν κάτι σαν «απονεύρωση»! Λένε ότι εφόσον οι σχολικές γιορτές παραμένουν κομμάτι του σχολικού προγράμματος, τουλάχιστον να υπάρξει από την πλευρά των εκπαιδευτικών μια διαφορετική προσέγγιση σε αυτές, που να τις απαλλάσσει από την αναπαραγωγή της τάχα «εθνικιστικής ιδεολογίας»!
Είναι όμως εθνικισμός να τιμάς τους αγωνιστές της πατρίδας σου, την ιστορία της, να την υπερασπίζεσαι, και να θέλεις να την πας ένα σκαλί παραπάνω;
Ο πολύς κόσμος το λέει πατριωτισμό αυτό το υψηλό συναίσθημα της αγάπης προς την πατρίδα! Πατρίδα δεν είναι μόνο η ξηρά η θάλασσα και ο αέρας! Είναι και τα ήθη, τα έθιμα, οι παραδόσεις, η γλώσσα, η ιστορία, η θρησκεία, τα σύμβολα. Η πατρίδα για τον άνθρωπο εκτός από οικείος χώρος ζωής, είναι δεσμοί και φιλίες, αγαπημένοι ζωντανοί, ένδοξοι νεκροί, δέσιμο της μνήμης με το χώρο και τον χρόνο, είναι οι εμπειρίες από το παρελθόν που πρέπει να μεταφέρονται για να διδάσκουν τις επόμενες γενιές!
Εμείς διακόσια χρόνια που συμπληρώνονται φέτος από τον Εθνικό ξεσηκωμό, έτσι τα βρήκαμε και τα ακούσαμε, έτσι μάθαμε να γιορτάζουμε, έτσι θέλουμε να τα διατηρήσουμε και να τα παραδώσουμε! Επιβάλλεται να παραμείνουμε και τώρα και πάντα συνεπείς, ενωμένοι και υπεύθυνοι για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις των καιρών! Πατριωτισμός είναι πολύ απλά το να αγαπάς την πατρίδα σου όπως αγαπάς το σπίτι σου!
Αλήθεια ποιος δεν αναπολεί αυτές τις εποχές και τις στιγμές από τα μαθητικά και παιδικά του χρόνια, που φέρνουν στους παλιότερους από εμάς έντονες αναμνήσεις και συγκίνηση; Είναι όλα εκείνα που αποτυπώνονται σ’ αυτές τις φωτογραφίες από το χωριό μας και τον κόσμο του τέτοιες χρονιάρες μέρες!
Στιγμές που θα είναι για πάντα μέσα μας, και θα μας γεμίζουν συναισθήματα εθνικής υπερηφάνειας, χαράς, αλλά και νοσταλγίας για τα χρόνια που πέρασαν, δυστυχώς ανεπιστρεπτί!
Καλή αυριανή σε όλους, και του χρόνου με υγεία να τα γιορτάσουμε όπως παλιά!
Χρόνια πολλά Ελλάδα, χρόνια πολλά Βαγγέλη και Βαγγελιώ!
