Γραφει ο Λουης Σερεμετης
Πρώτη Φεβρουαρίου και η Εκκλησία μας τιμά τη μνήμη του Αγίου Τρύφωνα, που έχει καθιερωθεί στην εθιμική λατρεία ως ο προστάτης των αμπελουργών και των γεωργών, προστατεύοντας τους αμπελώνες, τα χωράφια με όλα τα καρποφόρα και οπωροφόρα δέντρα.
Ο Άγιος παρουσιάζεται μάλιστα στις νεώτερες λαϊκές αγιογραφίες ως “νέος, κρατών κλαδευτήρι”. Οι γεωργοί και ειδικά οι αμπελουργοί ανέκαθεν προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν την προστασία των θεϊκών δυνάμεων πριν αρχίσουν το κλάδεμα.
Η πρώτη του Φεβρουαρίου αποτελεί στη λαΪκή συνείδηση το χρονικό ορόσημο που σηματοδοτεί την αρχή του κλαδέματος και το οποίο ακολουθούν διαδοχικές αμπελουργικές φροντίδες.
Πανάρχαιες αντιλήψεις για τη βλάστηση και τη γονιμότητα βρήκαν πιθανότατα στέγη στον εορτασμό του Μεγαλομάρτυρα Τρύφωνα, την πρώτη του Φεβρουαρίου. Οι γεωργοί και ειδικά οι αμπελουργοί προσπαθούσαν να εξασφαλίσουν την προστασία των θεϊκών δυνάμεων πριν αρχίσουν το κλάδεμα.
Όταν επεκράτησε ο Χριστιανισμός και τα παλιά λατρευτικά στοιχεία απαγορεύτηκαν, εκείνα επιβίωσαν …κουκουλωμένα κάτω από το μανδύα της νέας θρησκείας.
Ο Άγιος Τρύφων λοιπόν, επωμίσθηκε το ρόλο του προστάτη των αμπελουργών κατά κύριο λόγο.
Δέχεται όλες τις ευχές, τις επικλήσεις και τις ιδιαίτερες φροντίδες με τις οποίες προσπαθούν να εξασφαλίσουν την πλούσια σοδειά, την καλή χρονιά, και να προστατέψουν το αμπέλι από τις λογής καταστροφές, που μπορεί να φέρει μια όψιμη παγωνιά, το χαλάζι, ο άνεμος, η δυνατή ή άκαιρη βροχή, κάποια ασθένεια.
Καθιερώθηκε ως Άγιος προστάτης των αμπελουργών, κρατά κλαδευτήρι και έχει σημαντικές αποτρεπτικές δυνάμεις κατά των ποικίλων εχθρών που ενεργούν βλαπτικά στα αμπέλια, στα δενδροκηπευτικά και τους αγρούς, όπως αντίξοες καιρικές συνθήκες, ασθένειες, έντομα, κάμπιες αλλά και ποντικοί υποχωρούν μπροστά του, εφόσον βέβαια του αποδοθούν οι προσήκουσες τιμές. Στο ευχολόγιο της εκκλησίας αναφέρεται και η ευχή τιου Αγίου Τρίφωνος.
Ονομαστικά αναφέρονται στον Εξορκισμό του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνος μεταξύ των … «κακούργων θηρίων των αδικούντων την άμπελον, την χώραν τε και τον κήπον : Κάμπη, Σκώληξ, Σκωληκοκάμπη, Σκάνθαρος, Βρούχος, Ακρίς, Επίμαλος, Καλιγάρις, Μακρόπους, Μύρμηξ, Φθειρ, Ρυγίτης, Ψυλλίτης, Καυσοκόπος, Ερυσίβη, Κοχλοί, Ψαλίτης και ει τι άλλο προσφυσούν και μαραίνον τον καρπόν της σταφυλής και των λοιπών ειδών και λαχάνων».
Λόγω της πρωτομηνιάς, γίνεται και αγιασμός στην εκκλησία. οι αγρότες παίρνουν αγιασμό και αγιάζουν τα αμπέλια και τα χωράφια σταυρώνοντας με ένα κλωνάρι βασιλικού ή κλωνάρι ελιάς ή άλλου δέντρου τα χωράφια, ικετεύοντας τον Άγιο να προστατεύσει τη σοδειά από εχθρούς και ασθένειες, να βλαστήσουν και να καρπίσουν τα δέντρα!
Στις 2 του μήνα έχουμε την εορτή της Υπαπαντής του Κυρίου, στις 3 του Αγίου Συμεών, στις 10 του Αγ. Χαραλάμπους, και μην ξεχνάμε και την Τσικνοπέμπτη στις 20 Φλεβάρη! Καλό μήνα να έχουμε, να βρέξει επιτέλους, καλές σοδειές χωρίς ζημιές, και καλές διαφορές να έχουμε!
Όσο για τα αμπέλια που τώρα αρχίζουν οι πρώτες και καθοριστικές εργασίες, να ευχηθούμε να γίνουν «και τα πουρνάρια κλήματα», για πολλά και καλά κρασιά που λέει ο λαός!
Χρόνια πολλά!
