Η φωτογραφία είναι αρχείου, από το πάρκο της παιδικής χαράς τον Μάρτη του 2008, όταν ο Μάρτης τελικά έκανε το χατίρι των παιδιών της παιδικής χαράς!
του Λουη Σερεμετη
Με την χαρά στα δόντια έμειναν τα παιδάκια του χωριού που πίστευαν ότι θα παίξουν σήμερα χιονοπόλεμο! Έκαναν σαν μουρλά στην παιδική χαρά χτες το απόγευμα βλέποντας τις νιφάδες του χιονιού να πέφτουν πυκνές, και όλο και πιο χοντρές! Χοροπηδούσαν από την χαρά και την ανεμελιά τους, άπλωναν τα χέρια τους να τις πιάσουν, βγάζανε φωτογραφίες με τα κινητά τους, και φεύγοντας με το σούρουπο δώσανε ραντεβού για σήμερα στο πάρκο! Την ίδια χαρά είχανε και μερικά μεγάλα παιδιά, και κάποια «παιδιά μιας προχωρημένης ηλικίας»! Κι από την άλλη μεριά εμείς οι αγρότες που έτρεμε η «πουλάκα μας», που λέγανε οι γέροι όταν ήθελαν να πουν τρέμει η καρδιά μας! Δε βαριέσαι, καθένας με τον πόνο του!
Όμως ο Μάρτης τα στεναχώρησε τα παιδιά, μικρά-μεγάλα, και έκανε το δικό μας χατίρι, των αγροτών, αφού σταμάτησε την νύχτα να χιονίζει, και σήμερα το πρωί ο τόπος ήταν κατακάθαρος από χιόνι γιατί δεν πρόλαβε να το «πήξει» όπως λέγαμε πιτσιρικάδες. Λίγο χιόνι έχει στρώσει και έχει μείνει στα ψηλότερα μέρη, στην «δεξαμενή», στον «Σταυρό», και στην Αγιά Βαρβάρα, και αυτό θα λειώσει μέχρι να σηκωθούν τα παιδάκια!
Σήμερα μουντή μέρα, «ο ουρανός είναι ένα τηγάνι», ένα χρώμα, όπως λέγανε οι γέροι όταν ήτανε ο καιρός χιονιάς και σαν να ήθελε να χιονίσει! Είναι όλα βρεγμένα, κάνει κρύο, και κανείς δεν πήγε για ελιές. Τα μόνα τραχτέρια που κινούνται σήμερα από πολύ πρωί, είναι αυτά που κουβαλάνε ξύλα, ξερά αλλά και φρέσκα, φετινά χλωρά, που σημαίνει ότι πολλοί έμειναν από ξύλα τον Μάρτη που δεν έχει φτάσει ακόμα ούτε στην μέση! Το μαρτυράει και ο καπνός από τις στόφες, τις σόμπες, και τα τζάκια μυρίζει χλωρό ξύλο και έχει φλομώσει ο τόπος!
«Μάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκάφτης»! Τέτοιο καιρό όσοι δεν είχαν κάνει καλό κουμάντο για τα ξύλα του χειμώνα ξέμεναν από ξύλα, και πολύς κόσμος έκαιγε και ό,τι παλιόξυλα εύρισκε μπροστά του, ακόμα και τις φράχτες! Τέτοιες μέρες τα τζάκια και οι σόμπες καίνε ασταμάτητα σαν την υψικάμινο της Χαλυβουργικής ! Δε λέμε, να ρίξει και χιόνι στα βουνά να έχουμε νερό να πίνουμε και να ποτίζουμε το καλοκαίρι, αλλά «να μην χιονίσει αυτό το αρχιδοβούνι», όπως έλεγε τον Πάρνωνα και την «Τσακωνιά» ο μοναδικός μπάρμπα Μήτσος ο Παντελεάκης ο δικηγόρος, άνθρωπος μυστήριος, λίγο αθυρόστομος, αλλά σε κάτι τέτοια πολύ εύστοχος, γιατί θα ξεπαγιάσουμε και θα κάνει ζημιές παντού!
«Αν ρίξει ο Μάρτης δυό νερά, κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον τον γεωργό που’ χει πολλά σπαρμένα» λέγανε από παλιά! Κάνει κρύο πολύ αυτές τις μέρες, αλλά είναι κρύο ξερικό χωρίς πολλές βροχές που τις χρειαζόμαστε! Την βροχή την θέλουμε γιατί να μην ξεραθεί από τώρα ο τόπος, τα δέντρα και τα σπαρτά το χρειάζονται Να λιώσουν τα λιπάσματα, να μαλακώσει το χώμα για να οργωθούν τα χωράφια!
Μάρτης έβρεχε, Θεριστής τραγούδαγε, γιατί μόνο έτσι θα είναι χαρούμενοι οι ζευγάδες που έσπειραν τα γεννήματα, να θεριέψουν και να ψωμώσουν τα στάχυα, να θεριστούν, και θα είναι δικαιωμένος όλος αυτός ο αγώνας για το ψωμί του κόσμου!
Ο Μάρτης εδιαλάλησε, μικρά μεγάλα πάνω! Διάταξε και έδινε το σύνθημα δηλαδή να μεγαλώσουν όλα τα δέντρα και τα φυτά.
«Μάρτη βάλε εργάτη και άστονε να ψειρίζεται! Όσο και να τεμπελέψει, έχει μέρα να δουλέψει»! Έτσι λέγανε για αυτήν την εποχή που η μέρα έχει μεγαλώσει αρκετά, κοντεύουμε πλέον στην εαρινή ισημερία, και οι δουλειές στα χωράφια είναι μαζεμένες, πολλές και πιεστικές λόγω του καιρού. Αυτήν την παροιμία την λέγανε όταν δεν υπήρχε το οχτάωρο, τα ρολόγια ήταν περιττά, και οι εργάτες δούλευαν στο χωράφι «από ήλιο σε ήλιο», τότε που τα αφεντικά τους διάλεγαν! Τώρα οι εργάτες έχουν όλοι ρολόι, σχολάνε στην ώρα τους, και μόνο τα αφεντικά δουλεύουν χωρίς να το κοιτάνε πια!
Λείπει ο Μάρτης από την Σαρακοστή; Όχι βέβαια! Ανάμεσα στις δουλειές είναι το κλάδεμα των δέντρων, και ειδικά το κλάδεμα και το σκάψιμο των αμπελιών. Κουραστική δουλειά το σκάψιμο, ήθελε πολλά και γερά χέρια που τότε υπήρχαν! Είχε αρχίσει και η νηστεία της Σαρακοστής, ο κόσμος νήστευε το κρέας το τυρί και το αυγό, ακόμα και οι σκαφτιάδες, οπότε η φασολάδα με την ρέγγα, το μισόκιλο κρασί και τα άλλα νηστίσιμα λαδερά, έδιναν και έπαιρναν!
«Πριτς Μάρτη μου, τα έβγαλα τα αρνοκάτσικά μου» λέει μια άλλη παροιμία! Σύμφωνα με την τοπική παράδοση ήταν μια γριά τσοπάνα που πίστευε ότι αφού κόντευε να βγεί ο Μάρτης, γλίτωσαν τα ζωντανά της από το κρύο, και του είπε περιγελώντας τον: πρίτς Μάρτη μου δεν δε έχω ανάγκη πιά! Τότε ο Μάρτης για να της αποδείξει ότι ήταν ακόμα παρόν, έκανε πολύ κρύο! Τα πρόβατά της πάγωσαν και έγιναν πέτρες! Μάλιστα υπάρχει μια περιοχή «της γριάς τα πρόβατα», στα Λαγιώτικα μέρη κοντά σε Κροκεές και Στεφανιά, με πολλές πέτρες διάσπαρτες σε ένα χωράφι που μοιάζουν με πρόβατα μαρμαρωμένα, και έτσι μάθαμε τον σχετικό μύθο ! Την λέμε για να δείξουμε ότι δεν πρέπει να υποτιμούμε κινδύνους που πάντα παραμονεύουν, επειδή έτσι μας φαίνεται!
«Τα λόγια σου μοιάζουνε σαν του Μαρτιού τα χιόνια», ότι δηλαδή τα λόγια σου ξεχνιούνται τόσο εύκολα, όσο εύκολα λιώνουν του Μάρτη τα χιόνια!
«Μην σε γελάσει ο Μάρτης το πρωί και χάσεις την ημέρα», ότι δηλαδή ο καιρός είναι ευμετάβλητος, και το πρωί μπορεί να σε ξεγελάσει για το υπόλοιπο της ημέρας που θα είναι καλό!
«Κάλλιο Μάρτη καρβουνιάρη, παρά Μάρτη καψαλιάρη», ότι δηλαδή καλύτερα να κάθεσαι στο τζάκι, να βρέχει και να κάνει και λίγο κρύο για να συμβαδίζει με την εποχή, παρά να κάνει ξέρα και ζέστες που είναι βλαπτικές για τους αγρότες!
Και για να σας καλοκαρδίσω λίγο, άφησα για το τέλος το «από Αύγουστο χειμώνα, κι από Μάρτη καλοκαίρι», που δεν χρειάζεται επεξήγηση!
Καλό Σαββατοκύριακο, μαλακό και ήσυχο υπόλοιπο Μαρτιού σε όλους! Είθε τα λόγια και οι υποσχέσεις μας να μην είναι σαν του Μαρτιού τα χιόνια! Να είναι λόγια ζεστά κι ανθρώπινα, και οι υποσχέσεις μας να είναι αληθινές και χειροπιαστές! Και κάτι άλλο! Να μην ξεχαστούμε να πούμε χρόνια πολλά στους Θόδωρους και στις Θοδωρούλες που γιορτάζουν σήμερα!!!
