Οι μαύρες σελίδες της ιστοριας μας…

Η δολοφονία του Αντώνη Οικονόμου από του Υδραίους προκρίτους  στη Γέφυρα Ξεριά του Άργους(16 Δεκεμβρίου 1821)

Του Β Μητρακου

Ο Αντώνης Οικονόμου (1785 – 16 Δεκεμβρίου 1821)  ήταν Υδραίος πλοίαρχος και Φιλικός , ο οποίος , στις 14 Απριλίου 1821 , ξεσήκωσε τους Υδραίους , παρά την αρνητική στάση των προκρίτων , οι οποίοι σκέφτονταν περισσότερο από την Πατρίδα  τα συμφέροντά τους .

Το γεγονός αυτό τον έβαλε στο στόχαστρο των προκρίτων της Ύδρας και ιδιαίτερα του πλουσιότερου και ισχυρότερου Υδραίου προκρίτου Λάζαρου Κουντουριώτη . Έτσι οι Υδραίοι πρόκριτοι συνέλαβαν πραξικοπηματικά τον Οικονόμου στις 22 Μαΐου του 1821 και του απήγγειλαν κατηγορίες . Οι συγγενείς του , για να τον γλιτώσουν από τον βέβαιο χαμό κατάφεραν να τον φυγαδεύσουν στην Πελοπόννησο, και συγκεκριμένα στο Κρανίδι. Όμως ο Οικονόμου παρέμενε πάντα επικίνδυνος για τους προκρίτους της Ύδρας , που είχαν επανακτήσει την εξουσία στο νησί . Έτσι , όταν ο πρόκριτος των Καλαβρύτων Σωτήρης Θεοχαρόπουλος ζήτησε από τους Υδραίους να στείλουν πλοία για το έλεγχο του Κορινθιακού Κόλπου , αυτοί , προκειμένου να ανταποκριθούν  στο αίτημά του , ζήτησαν , πρώτα , τη σύλληψη του Οικονόμου . Πράγματι , ο Θεοχαρόπουλος τον συνέλαβε και τον έθεσε υπό περιορισμό , πρώτα στη Μονή της Αγίας Βαρβάρας Καλαβρύτων και στη συνέχεια στη Μονή Αγίου Γεωργίου Φενεού , στερώντας έτσι από την Επανάσταση ένα πολύτιμο μαχητή και ηγέτη .

Στις αρχές Δεκεμβρίου του 1821 ο Οικονόμου μαθαίνοντας για την Α΄Εθνοσυνέλευση δραπέτευσε από το μοναστήρι και με 14 άνδρες του κατευθύνθηκε προς το Άργος, όπου βρίσκονταν πολλοί σύνεδροι της Εθνοσυνέλευσης , ανάμεσά τους και οι εκπρόσωποι της Ύδρας , με τη φιλοδοξία (προφανώς) να επηρεάσει τα πράγματα της Εθνοσυνέλευσης προς μια καλύτερη πορεία και να επιβάλλει την παρουσία του στις εξελίξεις .

Το γεγονός αυτό θορύβησε τους προκρίτους της Ύδρας , οι οποίοι απείλησαν πως αν ο Οικονόμου φτάσει στο Άργος , θα αποχωρήσουν από τη Συνέλευση και θα εγκαταλείψουν την επανάσταση . Τότε αποφασίστηκε η θανάτωσή του . Την εκτέλεση της απόφασης ανέλαβαν οι πρόκριτοι της Αχαΐας – από την περιοχή των Καλαβρύτων- Ανδρέας Λόντος και Σωτήρης Χαραλάμπης , οι οποίοι έστειλαν 70 μισθοφόρους στρατιώτες τους με την εντολή να σκοτώσουν τον Οικονόμου όπου τον συναντήσουν . Προκειμένου , μάλιστα , να έχει κάποια  νομιμοφάνεια αυτή η εγκληματική πράξη , οι πρόκριτοι έπεισαν το Δημ. Υψηλάντη , ο οποίος δεν υποψιάστηκε την απάτη , να υπογράψει έγγραφο για σύλληψη (δήθεν) και περιορισμό του καπετάν Οικονόμου .

Οι μισθοφόροι του Λόντου και του Χαραλάμπη ξεκίνησαν από τον Αϊ-Γιάννη του Άργους , ανηφόρισαν κατά τις Πορτίτσες και συνάντησαν τον Οικονόμου με τους συντρόφους του στη γέφυρα του ποταμού Ξεριά ανάμεσα στο Κουτσοπόδι και το Άργος, όπου και τον σκότωσαν μετά από συμπλοκή ,  στις 16 Δεκεμβρίου 1821 . Ο  Φρούραρχος του Άργους Δημ. Τσόκρης, που είχε τρέξει με 200 παλικάρια να εμποδίσει τη δολοφονία κατ’ εντολήν του Κολοκοτρώνη , ο οποίος είχε μάθει τα σχέδια των προκρίτων , έφτασε αργά και το μόνο που μπόρεσε να κάνει ήταν να θάψει το σώμα του Οικονόμου .

Στη συνέχεια το Άργος αναστατώθηκε . Ο Υψηλάντης λυπήθηκε πολύ και καταφερόταν κατά των προκρίτων και κατά του συμβούλου του ιερωμένου Νεόφυτου Βάμβα που τον εξαπάτησε . Ήταν όμως αργά . Το κακό είχε γίνει .

Η δολοφονία του Αντώνη Οικονόμου υπήρξε ένα ακόμα ξεκάθαρο δείγμα απροθυμίας των προυχόντων να μοιραστούν την εξουσία και να αποδεχτούν οποιονδήποτε θεωρούσαν ότι τους αμφισβητεί .

Ο Σπυρίδων Τρικούπης ανέφερε για τη δολοφονία του Οικονόμου τα εξής : «με την τόλμη του ανυψώθηκε υπεράνω της παντοδύναμης αριστοκρατίας και οδήγησε τον λαό στον αγώνα της ελευθερίας και της δόξας».

Πολλοί ιστορικοί λένε πως η παρουσία του Οικονόμου ήταν εγγύηση και για τον καλό δρόμο της Επανάστασης αλλά και για μια δικαιότερη και πιο φιλολαϊκή ελεύθερη Ελλάδα .

Ο Αντώνης Οικονόμου άργησε πολύ να δικαιωθεί ιστορικά και να αποκατασταθεί η μνήμη του . Το συντηρητικό πολιτικό σύστημα που επικράτησε μετά την επανάσταση (Αντιβασιλεία – Όθων) κατά το οποίο , μάλιστα , πολλοί Υδραίοι της αριστοκρατικής ολιγαρχίας αναδείχθηκαν σε υψηλά αξιώματα , δεν επέτρεψε τη δικαίωση του Οικονόμου και την αποζημίωση της οικογένειάς του με κάποια σύνταξη . Η Επιτροπή για την αποκατάσταση των αγωνιστών έκρινε ως πολιτικό το θέμα και το παρέπεμπε στο πολιτικό τμήμα .

Όμως … « κι αν η επίσημη ιστορία τον αγνόησε ή δεν τον τίμησε στην πρεπούμενη θέση από αιτίες γνωστές κι ανομολόγητες , ο Αντώνης Οικονόμου στέκει καμαρωτός κι ωραίος στο πελώριο βάθρο του , κι’ αν είχε λαλιά θα μας φώναζε και σήμερα ακόμη το δικό μας χρέος .» –        Γ. ΛΑΜΠΡΙΝΟΣ