του Λουη Γ Σερεμετη
Βρισκόμαστε μια ανάσα από τις εκλογές, που πολλοί λένε ότι θα φάμε όλο το καλοκαίρι στις κάλπες από το γινάτι των δύο μονομάχων, ή από την ανωριμότητα των άλλων, και στα χωριά όλα φαίνονται να κυλούν ήσυχα, «κι όλα μοιάζουν μαγικά, είναι μαζικά, και διαρκώς Αμερικανικά» όπως λέει και το τραγούδι! Σαν να κατακλύστηκε η Ελλάδα από τον πολιτικό πολιτισμό, από αυτόν που λέγαμε κάποτε ότι υπάρχει στα άλλα πολιτισμένα κράτη, όπου δεν καταλάβαινες εύκολα ότι γίνονταν εκλογές, και την ημέρα των εκλογών ο κόσμος πήγαινε να ψηφίσει ήρεμα, λες και πήγαινε στην εκκλησία! Λες κι εμείς είμαστε αντίχριστοι και απολίτιστοι, ενώ το μόνο που έφταιγε ήταν το φλογερό «μεσογειακό ταμπεραμέντο», και η ζωντάνια της φυλής μας! Όσο περνούν τα χρόνια, οι κόντρες, οι εντάσεις και οι οξείες αντιπαραθέσεις στον πολιτικό στίβο, είναι μόνο σε επίπεδο ηγεσίας, προσωπικές, ή τεχνητές, άνευ ουσίας και μόνο για επικοινωνιακούς λόγους, και η προβολή τους γίνεται για εντυπωσιασμό σ καλοπληρωμένα ΜΜΕ. Στην ουσία κυβερνούν οι επικοινωνιολόγοι με τα ευφάνταστα και πρωτότυπα συνθήματα, και οι δημοσκόποι που προσπαθούν να διαμορφώσουν την πολιτική τάση, παρά να την αποτυπώσουν. Από την άλλη αρκετός κόσμος γυρίζει την πλάτη του στις ανούσιες μικροκομματικές αντιπαραθέσεις, σε κατασκευασμένα λαϊκίστικα ψευτοδιλήμματα που στήνονται για να τον αποπροσανατολίσουν, και να αποκρύψουν το πραγματικό διακύβευμα των εκλογών, κόσμος που προτιμάει πολλές φορές ένα μπανάκι στη θάλασσα από το να πάει να ψηφίσει, αλλά αυτό δεν οδηγεί σε διέξοδο!
Λες και πέρασαν αιώνες από εκείνα τα νόστιμα χρόνια της μεταπολίτευσης μέχρι το 2000, όπου καταλάβαινες «τι εστί εκλογές» μέσα από τις «θερμές» προεκλογικές περιόδους, και την έντονη πολιτικοποίηση του κόσμου! Και ποιος δε θυμάται τα «χρωματιστά καφενεία» με τις έντονες κουβέντες, που γνώρισαν μέρες δόξας! Σε κάθε γωνία της πλατείας και ένα κομματικό γραφείο που γινόταν προεκλογικά «εκλογικό κέντρο», στολισμένο με αφίσες των αρχηγών και με γιρλάντες από σημαιάκια, στα τραπέζια ήταν στοίβες τα φυλλάδια, και ο κόσμος μπαινόβγαινε φορτωμένος χαρτιά! Απόξω τα πανό από κολώνα σε κολώνα, και στην πλατεία ήταν τα ταμπλό με τις αφίσες. Από κοντά και ο ντελάλης της αγοράς να σε ξεκουφαίνει αναγγέλλοντας ποιο «πολιτικό αηδόνι» θα μιλήσει το βράδυ, και οι γέροι από δίπλα να του λένε, «και πιλιά, σιγά το μούτρο»! Τα μεγάφωνα στη διαπασών να παίζουν ύμνους, και όταν έπαιζαν το τραγούδι «θα τον μεθύσουμε τον ήλιο», ο άλλος από απέναντι έλεγε, «άμα τον μεθύσετε σφυράτε μου»! Όταν έπαιζαν «επαναστατικά τραγούδια», μια παρέα ζαλισμένοι όλοι τους από την κρασοκατάνυξη, λέγανε, «βάλε ρε παιδί καμιά καλή πλάκα με καλά τραγούδια να χορέψουμε»! Μέσα στο πρόγραμμα ήταν και οι απειλές, χειροδικίες, και οι προβοκάτσιες με τα συνθήματα που γράφονταν με τα πινέλα στις μάντρες αντίπαλων ιδεολογικά σπιτιών, οι τσακωμοί για το σκίσιμο του πανό και το σβήσιμο συνθημάτων, αλλά και οι φασαρίες πάνω στην κουβέντα με ένα ποτήρι κρασί στις ταβέρνες. Αιτία παρεξηγήσεων με λοξοκοιτάγματα, και έντονων αντεγκλήσεων με σπρωξίματα, ήταν και μια καλόπιστη ερώτηση από κάποιον πολίτη, ένα στρίμωγμα με επιχειρήματα σε έναν ομιλούντα υποψήφιο αφού τον θεωρούσαν «βαλτό»! Για όλα αυτά η αστυνομία ήταν επί ποδός για να μην «διασαλευθεί η δημόσια τάξις», αν και φρόντιζε να μην δίνει άδεια για ομιλία στην πλατεία την ίδια μέρα και σε άλλο κόμμα! Το βράδυ γυρίζοντας οι γέροι από την αγορά μαζί με όλα τα νέα κουβάλαγαν στο σπίτι παραμάσχαλα ένα σωρό χαρτιά, και διάβαζαν στις γριές τους τα βιογραφικά καθενός υποψηφίου!
Στην πλατεία συνήθως περίμεναν τα μισθωμένα από τα κόμματα πούλμαν να μεταφέρουν τις λαϊκές μάζες στην κεντρική ομιλία επώνυμων κομματικών στελεχών κάθε κόμματος στην πρωτεύουσα του νομού, αλλά και στις πρωτεύουσες γειτονικών νομών, για να επηρεάσουν τάχα με το «μπούγιο» τους το τελικό αποτέλεσμα! Όλα αυτά υπό το «άγρυπνο βλέμμα» αυτών που κρυφοκοίταζαν από το απέναντι αντίπαλο τοπικό γραφείο, για να σημειώσουν στο τεφτέρι τους ποιοι θα επιβιβαστούν! Μέρος του πανηγυρικού σκηνικού ήταν και το καραβάνι των αυτοκινήτων με τους ετεροδημότες που κατέβαιναν από την Παρασκευή το βράδυ με τα αμάξια τους γεμάτα αφίσες και σημαίες, μεταφέροντας από τις πόλεις το μήνυμα της νίκης, όπως το αναστάσιμο φως του Κυρίου! Το Σάββατο, παραμονή των εκλογών, σμίγανε ντόπιοι και ετεροδημότες και γέμιζαν από το πρωί τις καρέκλες των καφενείων της πλατείας ανταλλάσσοντας γνώμες, προγνωστικά, ακόμη και στοιχηματίζοντας! Το βράδυ οι ταβέρνες ήταν κλειστές για να μην πιει ο κόσμος κρασάκι και μπύρες και δεν είναι ξάστερο το μυαλό του την άλλη μέρα των εκλογών και δεν μπορέσει να αποφασίσει για το καλό του! Παραμονή τα κόμματα δίνανε στους εκλογικούς τους αντιπροσώπους τους τον φάκελο με όλα τα χαρτιά για να είναι παρόντες στις εκλογές από το πρωί ως την καταμέτρηση. Παράλληλα γινόταν και το τελευταίο ξεσκόνισμα των εκλογικών καταλόγων στις τοπικές οργανώσεις, τα ψηφοδέλτια μπαίνανε πεντάδες σε φακέλους ,ο καθένας χρεωνόταν δυο τρείς οικογένειες και μοιραζόντουσαν όλη νύχτα στα σπίτια! Ο επόμενος από άλλο κόμμα που πήγαινε στο σπίτι ζητούσε και έσκιζε τα ψηφοδέλτια που είχε αφήσει ο προηγούμενος! Αυτή η δουλειά γινόταν ως το πρωί!
Από το ξημέρωμα με το άνοιγμα της κάλπης άρχιζε το μαρτύριο των κάθε λογής ανήμπορων και αναξιοπαθούντων, αφού οι κομματάρχες τους κουβαλάγανε σηκωτούς να τους πάνε συνοδεία να ψηφίσουν αυτόν που εκπροσωπούσαν, μην τους προλάβουν και τους πάρουν άλλοι! Θλιβερές σκηνές με ανήμπορους ανθρώπους να σέρνονται στην κάλπη, ή να καθοδηγούνται σαν τα γαλόπουλα με το καλάμι! Η πλήρης καταρράκωση της προσωπικότητας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, θυσία στον βωμό της εκλογής ενός βουλευτή, και για το ποιος κομματάρχης θα έχει τον πρώτο λόγο στο χωριό! Από τις πρώτες που ψήφιζαν ήταν και οι γυναίκες που σχολάγανε από την εκκλησία, για να πάνε αμέσως να μαγειρέψουν! Τα καφενεία άνοιγαν μετά το σκόλασμα της εκκλησίας, και σέρβιραν μόνο καφέ, τσάι και αναψυκτικά, και απαγορευόταν το ούζο, το κονιάκ, και το τσίπουρο για να μην μεθύσει ο κόσμος και γίνουν φασαρίες, αλλά οι καφετζήδες το σέρβιραν σε φλιτζάνια του καφέ, ή σε κούπες του τσαγιού, και όλα καλά! Το βράδυ στο μέτρημα τσακωμοί των εκπροσώπων των κομμάτων με τις εφορευτικές για τα άκυρα, καρτέρι έξω από το σχολείο για τα αποτελέσματα, και μετά ξενύχτι στο ράδιο ή στην τηλεόραση της γειτονιάς!
Στη νέα εποχή τα πράματα είναι αλλιώς! Φαίνονται λίγο κρύα, λίγο άνοστα άνευρα και άχρωμα! Ίσως γιατί έχουν μείνει λίγοι στη ζωή από μια γενιά πολιτικοποιημένη που αγωνίστηκε για την δημοκρατία, που εμπνεύστηκε από ευγενή ιδανικά, που ενέπνευσε και καθοδήγησε με τη σειρά της πολιτικά τον κόσμο για μια καλύτερη ζωή μέσα από τα συνδικάτα και τις νεολαίες των κομμάτων! Ίσως και γιατί άφησαν το στίγμα τους και οι πολιτικοκοινωνικές και οικονομικές κρίσεις, αφού έφεραν την απογοήτευση, τις βίαιες και αντιδημοκρατικές συμπεριφορές, που μετά οδήγησαν ενεργό κόσμο στην απάθεια,σ την αποχή, στην αμφισβήτηση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος, οδηγώντας στην απαξίωση των πάντων. Σήμερα δεν υπάρχουν πια τα «μπλε, πράσινα, και κόκκινα καφενεία», έχουν μείνει λίγα, τις περισσότερες μέρες είναι μισάνοιχτα, ο κόσμος όλο και λιγοστεύει, και δεν έχει την πολυτέλεια να τσακώνεται κιόλας! Τα καφενεία και οι ταβέρνες ανοιχτά παραμονή και ανήμερα, χωρίς τον φόβο της μέθης και των τσακωμών, αλλά ποιος θα τα γεμίσει!
Οι εποχές με τις τοπικές οργανώσεις και τα εκλογικά κέντρα με τα μεγάφωνα, με τα στολίδια και τα σημαιάκια τους, με τον κόσμο τους και τους κομματάρχες, πέρασαν ανεπιστρεπτί! Ούτε λόγος για τις αλλοτινές εποχές με τις γνωστές μεταμεσονύκτιες εξορμήσεις για αφισοκόλληση στους τοίχους με την βούρτσα και την αλευρόκολλα. Δεν υπάρχει πλέον ο ντελάλης, ούτε το σαραβαλάκι με το χωνί να γυρίζει όλο το χωριό διαλαλώντας τον ερχομό των υποψηφίων, και η ενημέρωση για την παρουσία ή την περιοδεία των υποψηφίων γίνεται από τους ίδιους με τηλέφωνα, με μηνύματα στο κινητό, με το facebook! Πολύ λίγος κόσμος βρίσκεται στα καφενεία, είτε γιατί δεν υπάρχει, είτε γιατί δεν ενδιαφέρεται, είτε δεν βγαίνει έξω επειδή συνήθισε από τις καραντίνες και παραγγέλνει στο σπίτι καφέ και σουβλάκι! Ούτε μισθωμένα πούλμαν περιμένουν κόσμο για να γεμίσουν την πλατεία στην κεντρική ομιλία στην πρωτεύουσα, αφού και εκεί η ομιλίες γίνονται πλέον σε κλειστούς χώρους, καθισμένοι όλοι αναπαυτικά στις καρέκλες τους.
Με τόσα κόμματα που συμμετέχουν, εδώ και ένα μήνα κάθε μέρα στην πλατεία γίνεται παρέλαση υποψηφίων , αστυνομία δεν υπάρχει ούτε για σημάδι, δεν υπάρχει λόγος πλέον, αφού μόνο χεράκι χεράκι δεν πιάνονται οι υποψήφιοι από διαφορετικά κόμματα στην περατζάδα τους που κάνουν από κοινού στα καφενεία να μοιράσουν τα φυλλάδιά τους, και αφού δεν βρίσκουν κόσμο, τα αφήνουν στα τραπεζάκια, στα παρμπρίζ των αυτοκινήτων, στις έρημες αυλές, και όσα πάρει ο άνεμος! Αν κάποιος βρει λίγο κόσμο και μιλήσει, είναι όλοι τους με άσπρα μαλλιά, ένα ανακατεμένο και πολυκομματικό ακροατήριο, όπως τυχαίνουν οι παρέες. Όλοι ακούνε ευγενικά κάθε υποψήφιο, φίλο ή αντίπαλο, χωρίς εκείνες τις παλιές «δύσκολες» ερωτήσεις που δημιουργούσαν ένταση, και εύχονται από αβροφροσύνη σε όλους καλή επιτυχία, στο κόμμα τους και στους ίδιους! Γενικά οι υποψήφιοι μοιράζουν και εισπράττουν αφειδώς χαιρετούρες και πλατιά χαμόγελα, αφού ο κόσμος πλέον δεν διστάζει να χαιρετίσει και τον αντίπαλο κινδυνεύοντας όπως παλιά να «κακοχαρακτηριστεί»! Στη σύντομη ομιλία τους κυριαρχούν ευφάνταστα σλόγκαν, ή συνθήματα κλισέ που κάποτε λέγονταν από άλλα χείλη, ακούς τους σημερινούς να παρουσιάζουν μια ρόδινη εικόνα της χώρας που δημιούργησαν οι ίδιοι, οπότε όπως λένε τα οικονομικά επιτρέπουν αυξήσεις, παροχές, και επιδόματα, αρκεί να έχουν αυτοδυναμία για να υλοποιήσουν απερίσπαστοι το «νέο» πρόγραμμα! Οι προηγούμενοι λένε ότι αφήσανε «μαξιλάρι» πολλών δις και οι σημερινοί το «ξεπουπουλιάσανε κατασπαταλώντας τα λεφτά, αλλά υπόσχονται ακόμη καλύτερες μέρες . Αλλά και οι μικρότεροι από κοντά πάνε κι αυτοί! Γενικά όλοι λένε ότι έχουν κοστολογημένες προτάσεις, αλλά το χρέος ανεβαίνει και το κακό παραμονεύει! Βέβαια τελευταία χτυπάνε πολλά «καμπανάκια», αλλά τώρα έχουμε πανηγύρια!
Από τότε που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας «σφύριξε» τη λήξη της πανδημίας, οι πιο πολλοί υποψήφιοι από την φόρα που παίρνουν για χαιρετούρα, χαιρετάνε ακόμη και τα πόμολα στις πόρτες! Ξανάρχισαν οι θερμές χειραψίες, οι αγκαλιές και τα φιλιά, τα αβέρτα σφιχταγκαλιάσματα, τόσο σφιχτά, κάτι σαν «κεφαλοκλείδωμα», και από δίπλα καραδοκεί με το κινητό ο άτυπος φωτογράφος τους, για να απαθανατίσει αυτές τις μοναδικές στιγμές με το τάχα αυθόρμητο αλλά ξαφνικό «κεφαλοκλείδωμα», για να δουν την άλλη μέρα οι φωτογραφίες το φως της δημοσιότητας με «χορηγούμενες δημοσιεύσεις» μέσα από το facebook, το instagram κλπ, με το έτσι θέλω του υποψήφιου! Εντάξει αυτοί που πόζαραν για να φωτογραφηθούν, να βγουν στην δημοσιότητα οι φωτογραφίες τους γιατί το θέλουν, αλλά όσους βρέθηκαν τυχαία εκεί, ή χαιρέτησαν για λόγους πολιτικού πολιτισμού, ή υπέστησαν το μαρτύριο με το «κεφαλοκλείδωμα», γιατί θα πρέπει να τους δουν στα πέρατα της γης; Για να πείσουν οι υποψήφιοι ότι έχουν δύναμη, θα πρέπει να εκθέσουν τον πολίτη μη διστάζοντας να δημοσιοποιήσουν την παρουσία του δίπλα τους, έστω και αν είναι τυχαία; Που είναι ο πολιτικός πολιτισμός αυτών των υποψηφίων, που είναι ο σεβασμός της προσωπικότητας του ανθρώπου, που είναι ο σεβασμός και η προστασία των προσωπικών δεδομένων; Όλα θυσία στον βωμό της επικοινωνίας, και για την εκλογή ενός υποψηφίου; Άραγε «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα»; Ζούμε σε μια σύγχρονη κοινωνία, αλλά δεν είναι λίγες οι στιγμές κατά τις οποίες αισθανόμαστε ότι η κοινή λογική διαστρεβλώνεται ή και καταστρατηγείται, και επικρατεί ο παραλογισμός! Τόσο πολύ άλλαξαν με τους καιρούς τα ήθη; Ο Κικέρων, Ρωμαίος πολιτικός και ρήτορας, είχε πει κάποτε για τον Κατιλίνα, έναν άλλο Ρωμαίο πολιτικό, το γνωστό, «ο tempora, o mores», «τι καιροί, τι ήθη»!
Με το πέρασμα των χρόνων μπορεί να άλλαξαν κάποια πράγματα, και να αλλάξαμε και εμείς συνήθειες, αλλά δεν είναι εύκολο να πεις ποια εποχή είναι ομορφότερη. Και η σημερινή εποχή έχει τις δικές της όμορφες στιγμές, αλλά και η προηγούμενη είχε όμορφες και ανεπανάληπτες στιγμές, έστω και αν κάποιες από αυτές είχαν και λίγο «άγρια» ομορφιά! Για την άλλη Κυριακή λοιπόν κρατάμε δύο συνήθειες που αποκτήσαμε από παλιά! Πρώτον, προσερχόμαστε να ψηφίσουμε μετά φόβου, πίστεως, και αγάπης, και δεύτερον, όπως πάντα «κρατάμε μικρό καλάθι»!
