Μούσμουλα! Το περιφρονημένο φρούτο του Μάη!

του Λουη Σερεμετη

Στα δύσκολα χρόνια της φτώχειας και της ανέχειας, όταν είμαστε παιδιά ακόμη, μια από τις πιο βασικές ορμήνιες που ακούγαμε από τους μεγαλύτερους είχε να κάνει με τις ανάγκες και τις επιθυμίες μας! Μας λέγανε με νόημα, «να κάνετε τον σταυρό σας που έχουμε και τρώμε και περνάμε ανθρώπινα! Είναι ευλογία να εκτιμάς όσα έχεις, ακόμη και αν είναι λίγα, και αν δεν μας φτάνουν θα δουλέψουμε περισσότερο! Άμα δεν υπολογίζουμε αυτά που έχουμε, θα μας τα κάνει ο Θεός χαράμι»! Καθημερινή η προτροπή, και μας έφερναν και πολλά παραδείγματα από την ζωή ανθρώπων που ήξεραν, για να εκτιμάμε αυτά που έχουμε στο σπίτι, και να τα απολαμβάνουμε! Να προσπαθούμε να είμαστε αυτάρκης στα βασικά είδη, να μην ζηλεύουμε, να αποκτάμε τίμια όσα χρειαζόμαστε, και να μην τα περιμένουμε όλα από την τύχη. Τότε τα παιδιά των πόλεων είχαν και απολάμβαναν περισσότερα από εμάς της επαρχίας, και αυτό ήταν το κρυφό παράπονό μας!

Αν και έχουν περάσει πολλά χρόνια από τότε, και το βιοτικό επίπεδο βελτιώθηκε, όπου και να είμαστε, σε όποια θέση και να βρισκόμαστε σήμερα, το μυαλό πηγαίνει σε αυτό και στα παιδικά μας χρόνια! Αυτά που μας λέγανε τότε, συνεχίζουμε να τα λέμε και εμείς πια στους νεώτερους, γιατί στη πορεία βλέπεις πόσο σωστό ήταν, και πόσο δίκιο είχαν! Ίσως να φταίει που έχουμε γίνει και εμείς γονείς, αλλά και να μη είσαι γονιός βλέπεις τα παιδιά σήμερα να μεγαλώνουν σε ένα άλλο περιβάλλον, με άλλες διατροφικές συνήθειες, έχοντας και άλλα πρότυπα που λανσάρονται περίτεχνα! Οι ανάγκες είναι περισσότερες, και πολλές φορές δεν τιθασεύονται οι επιθυμίες! Μένουμε άναυδοι και με το πόσο σαρωτικά έχει μπει η τεχνολογία στην ζωή! Με ένα κινητό ή ένα τάμπλετ στο χέρι, και με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, δεν έχουμε καταλάβει πόσο αποξενωμένοι και απόμακροι είμαστε στις προσωπικές μας σχέσεις, που παραμονεύει ο κίνδυνος, και πόσο αποκομμένοι είμαστε από την σκληρή πραγματικότητα!

Όταν είμαστε παιδιά, την κάθε εποχή και την κάθε μέρα τις ζούσαμε σαν μοναδικές, και όπως ήταν οι συνήθειες της ζωής στο χωριό. Έτσι λοιπόν τον Μάη τον περιμέναμε όχι μόνο για την πρωτομαγιά, αλλά και για τα λαχανικά και τα φρούτα της εποχής! Από τέλη Απρίλη έσκαζαν μύτη τα πρώτα αγκινάρια και οι μπλέζες, τα κουκιά! Σε κάθε σπίτι στους κήπους υπήρχαν αγκινάρια άγρια, και μπλέζες που τις είχαν σπείρει από τον χειμώνα. Όμως την πρωτομαγιά το έθιμο ήταν να πηγαίνουν τα παιδιά στους ξένους κήπους και να κλέβουν λίγα αγκινάρια και λίγες μπλέζες για το καλό, αλλά να αφήνουν και για τους νοικοκυραίους!

Όλοι το είχαν αποδεχτεί αυτό σαν έθιμο και δεν δυσανασχετούσαν εκτός από κανένα στραβόξυλο, αλλά τόσα παιδιά που υπήρχαν τότε, και τόσο πιστά στο έθιμο, που στο τέλος οι πολλές παρέες που επισκέπτονταν τον κάθε κήπο τον αποδεκάτιζαν, και αγρίευαν οι νοικοκυραίοι! Τα καθαρίζαμε και τα τρώγαμε ωμά! Από τα ωμά αγκινάρια μαυρίζανε τα χέρια μας και τα χείλη μας, και για να μην μας καταλάβουν τα τρίβαμε με λεμονόκουπες για να καθαρίσουνε, και από τις μπλέζες μας έπιανε κόψιμο και λακοβολάγαμε στις άκρες!

Όμως τέτοιο καιρό γινάμωναν σιγά σιγά και τα φρούτα της εποχής, πρώτα τα μούσμουλα, και τα μούρα (μαύρα, άσπρα, λιβανά) που ήτανε γεμάτα σκόνη από τους χωματόδρομους, και φύσαγε πάνω τους η σκουλικόμυγα, που άμα τα τρώγαμε άπλυτα και ζεστά από τον ήλιο, μας «έκοβε λουλάκι» που λέγανε οι γριές! Μετά ήταν τα τζίτζιφα, τα μπουρνέλια, (κορόμηλα τα λέγανε οι πρωτευουσιάνοι), αργότερα τα βερύκοκα, και μετά τα κεράσια και τα βύσσινα! Εκτός από κερασιές και βυσσινιές, γιατί θέλουν ψυχρό κλίμα, είχανε όλα τα σπίτια από τα άλλα φρουτόδεντρα, αλλά τόσα παιδιά που είμαστε, και αφού δεν είχαμε τα «αριστοκρατικά» φρούτα, μπανάνες, φράουλες, αβοκάντο, ακτινίδια, όπως έχουμε σήμερα, δεν μας έφταναν, οπότε κλέβαμε και από τα ξένα, και εδώ δεν ήταν αποδεκτό γιατί δεν ήταν έθιμο, απλά εμείς το είχαμε καθιερώσει γιατί μας άρεσαν πολύ τα φρούτα!

Μόλις βλέπαμε και άλλαζαν λιγάκι χρώμα τρέχαμε να τα προλάβουμε πριν πάνε άλλοι, αφού ήταν και πολλά τα παιδιά! «Ο αγουροφάγος έφαγε, ο γιναμοφάγος δεν πρόλαβε» λέγανε οι παλαιοί, και το είχαμε καταλάβει κι εμείς! Προσέχαμε να αφήνουμε και για τους νοικοκυραίους. Εν τω μεταξύ πολλοί μας έπαιρναν χαμπάρι και μας περίμεναν με μια τέστα νερό και μας έλουζαν, και άλλοι πήγαιναν και στον αγροφύλακα άμα ήταν στο χωράφι τα δέντρα, ή στον χωροφύλακα αν ήταν στο χωριό, αλλά που καταλαβαίναμε εμείς από νόμους και αστυνόμους! Ένας παλιόγερος, όνομα και μη χωριό, μια φορά μας έριξε τα κάτουρά του που τα είχε μαζέψει σε ένα ντενέκι επίτηδες! Τον περιποιηθήκαμε δεόντως, αφού όσο έλειπε στην αγορά εμείς δεν του αφήσαμε τίποτα την άλλη βραδιά, και πήρε τόσες κατάρες, που μετά από τριάντα χρόνια πέθανε!

Το πρώτο φρούτο που ωρίμαζε τον Μάη, ήταν το μούσμουλο, και του δίναμε και καταλάβαινε! Η μουσμουλιά ήταν στις αυλές, σε χωράφια, σε άκρες δρόμων, σε κήπους, σε μισογκρεμισμένα σπίτια, και αντέχει σε δύσκολες συνθήκες. Ένα ψηλό δέντρο που πολλές φορές ξεπέρναγε και τα πέντε μέτρα, με κορμό κατάισιο σαν λαμπάδα, που έκανε δύσκολο το ανέβασμα. Αν στην παρέα δεν ήταν κανένας αδύνατος για να ανέβει, και αν δεν τα φτάναμε τα μούσμουλα, τότε σπάζαμε τα κλαδιά και τα παίρναμε σπίτι! Αυτό ήταν ζημιά, και δίκαια μας κυνήγαγαν! Ένα φρούτο που δεν μοιάζει με κανένα άλλο, έχει την ξινιλίτσα του και την νοστιμιά του, αν ωριμάσει καλά είναι πεντάγλυκο, αλλά μέσα σε ένα μούσμουλο μπορεί να βρεις τρία και τέσσερα, ίσως και περισσότερες κουκούδες, πράγμα κουραστικό. Μόλις γιναμώσουν, μας υπενθυμίζουν ότι η άνοιξη φεύγει.

Μετά τα μούσμουλα περιλαβαίναμε τα τζίτζιφα, και τα μπουρνέλια, που ήταν και αυτά άφθονα, είχαν άλλη γεύση, αλλά με μια κουκούδα. Τα δέντρα ήταν πιο χαμηλά και διακλαδισμένα, που μπόραγες να ανέβεις, αλλά είχαν αγκάθια σαν βελόνες! Τα βερίκοκα γινόντουσαν αργότερα, είχαν πολλή σάρκα, υπήρχαν διάφορες ποικιλίες, οι ντόπιες ήταν πιο γλυκές. Αφού τρέχαμε να τα προλάβουμε από άγουρα, δεν περίσσευαν άγουρα για γλυκό του κουταλιού που θέλανε οι γυναίκες, και υπήρχε πολλή γκρίνια! Τα πιο γινωμένα ήταν πιο γλυκά, αλλά μερικά είχαν και από ένα σκουλήκι μέσα, που αν σου τύχαινε σαν το «φλουρί της βασιλόπιτας», σε έπιανε κόψιμο, άγριο! Υπήρχε όμως στο «πάνω χωριό»¨, κάπου στην δεξαμενή, μια βυσσινιά, αλλά εμείς του «κάτου χωριού» δεν τολμάγαμε από τα «πανωχωριτάκια» να ζυγώσουμε κοντά, αφού την φύλαγαν για πάρτη τους!

Κερασιές δεν ευδοκιμούσαν στο χωριό, αλλά έφερναν κεράσια με τα γαϊδουράκια τους κάποιοι παραγωγοί από την Άρνα και την Κουρτσούνα!

Προχτές Τετάρτη στην λαϊκή της Σπάρτης είχαν σε μερικούς πάγκους ωραία μούσμουλα, μιας ξενικής ποικιλίας, ακριβούτσικα, παρόλο που περνάει η εποχή τους! Είχαν από όλα τα φρούτα της εποχής, και άλλα! Και τι δεν είχαν στους πάγκους και στα μανάβικα! «Ό,τι λαλάει του πουλιού η γλώσσα» που λέγανε οι παλαιοί! Ήταν και μια κυρία με τα δύο παιδάκια της από το χέρι, που ρωτούσε για τα μούσμουλα αφού μάλλον δεν τα ήξερε και αυτή, ούτε τα μπουρνέλια που είχαν ήξερε, ούτε και κάτι λαχταριστά μούρα σε πλαστικά κουτάκια σφραγισμένα!

Αλλά με την κουβέντα την έπεισε ο λαϊκαντζής να τα αγοράσει, αφού και η ίδια ήθελε να δοκιμάσουν τα παιδιά της αυτά τα περιφρονημένα από τα δικά μας παιδιά φρούτα, και μπράβο της! Σίγουρα θα τα αγόρασε αφού έφευγε με ένα σωρό τσάντες, και μακάρι να άρεσαν στα παιδάκια της! Εγώ έφυγα, αλλά σκέφτηκα να γράψω κάτι για την σχέση των παιδιών μας με τα φρούτα του χωριού, αυτής της εποχής, και μάλιστα με αυτά τα περιφρονημένα φρούτα, που δεν είναι οι μπανάνες, τα ακτινίδια, τα αβοκάντο, οι φράουλες, που και αυτά τα έχουν βαρεθεί τα παιδιά μας! Πάντως εμείς αυτά τα φρούτα τα δοκιμάσαμε ενήλικες, αφού περίσσευαν από τις φρουτόκρεμες των παιδιών μας!

Άμα κάνεις τώρα μια βόλτα στο χωριό μας θα βρείς έτοιμες να σπάσουν τις μουσμουλιές, τις μουριές, τις μπουρνελιές, τις βερυκοκιές, ακόμα και τις πορτοκαλιές! Είναι καταφορτωμένες φέτος με καρπούς – πολύτιμες υπερτροφές! Φρούτα που δυστυχώς περιμένουν μοιραία να ολοκληρωθεί ο βιολογικός τους κύκλος, να παραγιναμώσουν και να πέσουν στο χώμα και την άσφαλτο! Και όταν για διάφορους λόγους θα περπατάς με σκυφτό το κεφάλι, θα βλέπεις πεσμένα στους δρόμους, πορτοκάλια, μούσμουλα, μπουρνέλια, βερίκοκα, κλπ! Και αν σηκώσεις το κεφάλι σου για να ξεθαμπώσουν λιγάκι τα μάτια σου, θα δεις τα παιδιά σου να βγαίνουν από το σούπερ μάρκετ με ένα κρουασάν στο ένα χέρι, και στο άλλο με μια «αμίτα» με χυμούς εφτά φρούτων, ξενικών, και τα περισσότερα εισαγωγής!

Φάτε άφοβα μούσμουλα, τζίτζιφα, μπουρνέλια, μούρα, τα πιο υγιεινά και περιφρονημένα φρούτα του Μάη!

 


Ακολουθήστε το krokeai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις εξελίξεις.