Γραφει ο Λουης Σερεμετης
Σήμερα 6 Αυγούστου, της Μεταμόρφωσης Του Σωτήρος!
Οι Άγιοι Πατέρες όρισαν να γιορτάζεται η μεγάλη Δεσποτική γιορτή της Θείας Μεταμορφώσης την 6η Αυγούστου, σαράντα ήμερες πριν από την Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, επειδή δεν ταίριαζε ο πανηγυρικός της χαρακτήρας με την πένθιμη περίοδο της Μ. Τεσσαρακοστής, στη διάρκεια της οποίας είχε συμβεί η Μεταμόρφωση του Σωτήρος!.
Στην περιοχή μας γιορτάζει το ομώνυμο εκκλησάκι της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος στο Αλάιμπεη. Βαριά γιορτή, «Δεσποτική» τη λέγανε οι παλαιοί, και την κρατάγανε την αργία! Είχαμε οικογενειακή καταγωγή, και τιμούσαμε οικογενειακώς κάθε χρόνο τη γιορτή, και αποβραδίς, και ανήμερα!
Όταν βρεθείς σε μέρη αγαπημένα, βουρκώνουν τα μάτια σου από συγκίνηση με τις αναμνήσεις! Καθώς ακούμπησα χτες σε μια μισογκρεμισμένη μάντρα στο πατρικό του πατέρα μου, δίπλα από την εκκλησία, πέρασαν από το μυαλό μου σαν κινηματογραφική ταινία αυτά που ζούσαμε τέτοιες μέρες στα παιδικά μας χρόνια! Οι συχνές επισκέψεις όλο τον χρόνο και ιδιαίτερα το καλοκαίρι τέτοιες μέρες στους θείους, θείο Βάσο και θειά Βάσαινα, θείο Δημήτρη και θεία Αλεξάνδρα, στα ξαδέρφια μας, και στα ανίψια μας, Τασία, Αρχοντούλα, Βασιλάκη! Ανίψια μεν, συνομήλικοι δε! Τρία αυτά, και τρία εμείς, μαζευόντουσαν και τα άλλα παιδιά της γειτονιάς, ο Νικόλας, η Φιλιώ, ο Βασίλης, η Γιωργία, ο Δημήτρης, ο Βασίλης, ο Λευτέρης, η Ελένη, η Βασιλική, και άλλα, και παίζαμε παιχνίδια της εποχής μας, κρυφτό, κυνηγητό, αμπάριζα, αγιολευτέρο, αμάδες, στρουμπούκια, και σβούρα!
Παραμονές της Σωτήρος οι Αλαϊμπεγιώτες καθάριζαν, έπλεναν και ασβέστωναν τον γύρο τόπο της εκκλησούλας, και μοσκοβόλαγε ο ασβέστης και ο βασιλικός! Στόλιζαν την εικόνα με λουλούδια από τα σπίτια, και έφτιαχναν στην πόρτα μια αψίδα από κλαδιά φοίνικα!
Περίμενε ο κόσμος πως και πώς να έρθουν τέτοιες μέρες που γιόρταζαν όλα τα παρεκκλήσια και τα ξωκλήσια του χωριού, Αγ. Κυριακής, Αη Λιάς, Αγ. Παρασκευής, Μεταμόρφωσης Σωτήρος, Παναγιάς, να τα περιποιηθούν, να ζωντανέψουν από κόσμο, να τιμήσουν την μνήμη των Αγίων και της Παναγίας, και κάθε γειτονιά να κεράσει γλυκά και λουκούμια με δροσερό νερό τους πιστούς που πήγαιναν να προσκυνήσουν!
Την παραμονή για τον εσπερινό, ξεκινούσε ο κόσμος από τα Λεβέτσοβα, σαν καραβάνι για το Αλάιμπεη. Όσοι βαστάγανε τα πόδια τους παρά την καθημερινή κούραση στο χωράφι, πήγαιναν πεζοπορία, είκοσι λεπτά με τα πόδια. Τότε πήγαινε πολύς κόσμος στα εκκλησάκια! Στης «Σωτήρος» στο Αλάιμπεη οι νεώτεροι πήγαιναν πεζοπορία, και οι γυναίκες στο δρόμο φορούσαν αναπαυτικά χαμηλά παπούτσια, γιατί τα καλά τους επειδή δεν τα πολυφόραγαν, τις «έπιαναν». Για αυτό τα είχαν σε τσάντα και τα φόραγαν όταν έφταναν στην εκκλησία!
Οι ηλικιωμένοι πήγαιναν με τα γαϊδουράκια, κυρίως οι γριούλες, καθισμένες στο σαμάρι σε μια υφαντή μπατανία, και πισωκάπουλα τα μικρά εγγονάκια. Για παρκινγκ είχαν ένα διπλανό χωράφι με ελιές, και μερικά μεγαλύτερα παιδιά από εμάς κάνανε και κάτι πλάκες αλλάζοντας τις θέσεις των γαϊδουριών. Οι γριούλες δεν θύμωναν με αυτά, και έλεγαν να είμαστε καλά και του χρόνου να τα ξανακάνετε! Τόση καλοσύνη!
Ανήμερα, ξανά στη εκκλησία πρωί πρωί με τη δροσούλα. Οι πιτσιρικάδες κάναμε μιά ώρα όμως να φτάσουμε, γιατί υπήρχαν στο δρόμο αχλαδιές, συκιές και φραγκοσυκιές. Γινόντουσαν αυτήν την εποχή σιγά σιγά τα δροσάχλαδα και τα φραγκόσυκα, και επειδή ξέραμε ότι «ο αγουροφάγος έφαγε, ο γιναμοφάγος δεν πρόλαβε να φάει τίποτα», ένα ένα που κιτρίνιζε λίγο τα περιποιούμαστε! Τα σύκα τα δοκιμάζαμε αν ζουλιόνται, για να μην μας προλάβει και τα φάει τα καλά η κουρούνα! Τα φχαριστιόμαστε τα φρούτα το πρωί που ήταν φρέσκα και ολοδρόσερα. Μας έπαιρναν χαμπάρι όμως οι μεγαλύτεροι γιατί γεμίζαμε αγκάθια από τα φραγκόσυκα και ξυνόμαστε, κι εκεί ήταν το βάσανο. Τρίβαμε τα χέρια μας δυνατά με χώμα και με λάδι για να βγουν τα αγκάθια.
Στην εκκλησία του Σωτήρος, έφερναν και σταφύλια . Ανέκαθεν ο άνθρωπος, προσκομίζοντας για ευλογία καρπούς, ζητά ευλαβικά από το Χριστό βοήθεια για να πετύχει η σοδειά, από την οποία εξαρτάται η επιβίωση της παραδοσιακής οικογένειας και του χωριού. Είχανε και άρτους, λίγους τότε, αλλά με τόσο κόσμο που είχε, παίρνανε όλοι από μια μικρή μπουκιά για να φτάσει για όλους. Στο τέλος της λειτουργίας μαζί με το αντίδωρο και τον άρτο, μοιράζουν και τα σταφύλια στο εκκλησίασμα!
Μετά την εκκλησία τρέχαμε σπίτι, βγάζαμε τα «καλά μας» που τα φοράγαμε κάθε γιορτή., και σαλτάραμε όλοι πάνω στις καρότσες των αγροτικών και στα τραχτέρια των μπαρμπάδων μας που μας περιμένανε για τη θάλασσα! Άλλοι για «Τρίνησα», άλλοι για «Βαλτάκι». Έτσι κάναμε τότε κανά μπάνιο! Τότε ο πολύς κόσμος νήστευε.
Μόνο την ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος χαλάρωνε λίγο η αυστηρή νηστεία, που προηγείται του Δεκαπενταύγουστου, καθώς επιτρέπεται η ψαροφαγία. Εκείνη την ημέρα τρωγότανε το ψάρι, και το λαϊκό ψάρι ήταν ο μπακαλιάρος! Τον ξαρμύριζαν δύο μέρες αλλάζοντας τακτικά νερά, αλλά το πρώτο νερό το βαστούσαν για να φτιάξουν τον χυλό. Σχεδόν όλα τα σπίτια τότε είχαν μπακαλιάρο με σκορδαλιά ή χυλό, και μοσκοβόλαγε ο τόπος. και το στόμα!. Όσοι παραπονιόντουσαν ότι τους μύριζε το σκόρδο που είχαμε φάει, καταλαβαίναμε ότι δεν φάγανε σκορδαλιά, ή χυλό, άρα ούτε μπακαλιάρο. Λέγαμε ότι δεν νηστεύουν γιατί δεν θα πιστεύουν! Τους βλέπαμε με άλλο μάτι.
Χτες στον εσπερινό, αλλά και σήμερα ανήμερα, ο κόσμος ήταν πολύ λίγος, με τις μάσκες τους ο καθένας, διστακτικός και φοβισμένος λόγω της πανδημίας. Τα προηγούμενα χρόνια ήταν και η φιλαρμονική με τα παιδιά που συμμετείχαν στη λιτανεία της εικόνας, και δινόταν ένας άλλος τόνος, αλλά φέτος ήταν αλλιώς!
Εν τω μεταξύ χρόνο με τον χρόνο λιγότερος κόσμος εκκλησιάζεται, αλλά εκτός αυτού, γίνεται όλο και πιο αισθητή η απουσία κάποιων ανθρώπων που είτε λείπουν από τη ζωή, ή δεν μπορούν πια να έρθουν στην εκκλησία. Άνθρωποι που τους ξέραμε σαν το σύμβολο, σαν την βιτρίνα της κάθε γειτονιάς, που είχαν συνδέσει την παρουσία τους με την φροντίδα και την περιποίηση της κάθε εκκλησούλας, που την πρόσεχαν και την συγύριζαν σαν το σπίτι τους, και υποδέχονταν τον κόσμο που εκκλησιαζόταν με χαμόγελο και καλοσύνη! Τ
ώρα πια ο εκκλησιασμός φαίνεται σαν μια κοινωνική εκδήλωση, ή γίνεται απλά για να βγει σε πέρας μια τυπική υποχρέωση, να κάνουμε τον σταυρό μας στην εικόνα, να πάρουμε το αντίδωρο και τον άρτο, και δρόμο μετά για την πλατεία. Πολλά τα αμάξια και φέτος που μετέφεραν τον λιγοστό κόσμο, που όλο και λιγοστεύει. Τα περισσότερα εκκλησάκια του χωριού που γιορτάζουν το καλοκαίρι έχουν λίγο κόσμο. Μόνο οι εκκλησίες της Παναγιάς γεμίζουν από κόσμο παντού, και αυτό γιατί έχουμε μάθει στα δύσκολα να κρεμιόμαστε πάνω της για να «βάλει η Παναγιά το χέρι της», να μας λύσει τα προβλήματα.
Ο κόσμος λιγοστός, ο άρτος χτες με δυσκολία έφυγε, παρακαλούσαν να πάρουμε και να ξαναπάρουμε για να αδειάσουν τα κοφίνια, Σήμερα ήταν δεν ήταν καμιά τριανταριά νοματαίοι, και ο παπάς θερμοπαρακαλούσε να φύγει το αντίδωρο, αλλά και το ύψωμα! Τα σταφύλια έμειναν κι αυτά στην κανίστρα! Τώρα τα αχλάδια, και τα σύκα τα τρώει το χώμα. Τα φραγκόσυκα όταν θα γίνουν παραμένουν άθικτα και θα σαπίσουν στις φραγκοσυκιές. Λίγα σπίτια σήμερα θα μοσκοβολάνε μπακαλιάρο και σκορδαλιά.
Τα παιδιά θα ξυπνήσουν το μεσημέρι και θα πάνε σε καμιά κοσμοπολίτικη παραλία όχι με αγροτικά και τραχτέρια, αλλά με καλά αυτοκίνητα, ή θα πάρουν το καραβάκι για κανά τριήμερο σε κανένα κάμπινγκ στα Κύθηρα, ή Ελαφόνησο!! Άλλα χρόνια τότε, πιο ζεστά και όμορφα, τότε όλα τα πράγματα είχαν μια σειρά, και το καθένα είχε την σημασία του και την αξία του!.
Σίγουρα τούτα είναι διαφορετικά, μπορεί να ανέβηκε το βιοτικό επίπεδο, αλλά οι περισσότεροι διστάζουμε να πούμε ότι είναι και καλύτερα, γιατί κάτι μας λείπει!
Αυτό που λείπει, αυτό που μας κομπιάζει είναι γιατί ξεκόψαμε από τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις μας που τα νοσταλγούμε συνέχεια! .
Καμιά φορά αναρωτιέμαι: Τόσο πολύ μεγαλώσαμε, ή τόσο γρήγορα αλλάζει ο κόσμος;
Τέλος πάντων, χρόνια πολλά και καλά εις τους εορτάζοντας, στον Σωτήρη, στη Σωτηρία, στην Ευμορφία και στην Μόρφω!
Χρόνια πολλά σε όλους μας, με υγεία, και του χρόνου όλα να είναι καλύτερα!
Γένοιτο!
