Λαογραφία – Ήθη και έθιμα – Ιστορία του τόπου – Πνευματικός βίος.

Γραφει ο Λουης Σερεμετης


Όταν είμαστε πιτσιρικάδες ξέραμε από το σχολείο αλλά και το είχαμε μάθει από το σπίτι πως όταν ερχότανε η Κυριακή της Πεντηκοστής και του Αγίου Πνεύματος, γιορτάζαμε την επιφοίτηση του Αγίου πνεύματος στους Αποστόλους με μορφή φλόγας πάνω στα κεφάλια τους. Είχαν περάσει κιόλας πενήντα μέρες από το Πάσχα, και ξέραμε ότι κάπου κοντά είναι οι καλοκαιρινές διακοπές.

Εφτά εβδομάδες μετά το Πάσχα, και σήμερα γιορτάζεται με ιδιαίτερη λαμπρότητα η Κυριακή της Πεντηκοστής, σε ανάμνηση της επιφοίτησης του Αγίου Πνεύματος στους Αποστόλους. Για το λόγο αυτό θεολογικά η ημέρα αυτή θεωρείται η γενέθλια ημέρα της Εκκλησίας.

Η Πεντηκοστή είναι εβδομαδιαία γιορτή, δηλαδή γιορτάζεται όλες τις ημέρες της εβδομάδας με ιδιαίτερη έξαρση το Σάββατο.

Από τις μεθεόρτιες ημέρες ξεχωρίζει η Δευτέρα που είναι αφιερωμένη στο Άγιο Πνεύμα, όπου τελείται η ίδια η ακολουθία της Κυριακής. Την Κυριακή γιορτάζεται η επιφοίτηση, και την Δευτέρα η Αγία Τριάδα για να τονιστεί και η παρουσία του Αγίου πνεύματος. «Καὶ εἰς τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον, τὸ κύριον, τὸ ζωοποιόν, τὸ ἐκ τοῦ Πατρὸς ἐκπορευόμενον, τὸ σὺν Πατρί καὶ Υἱῷ συμπροσκυνούμενον καὶ συνδοξαζόμενον……», λέει το σύμβολο της πίστεως. «Είναι βαριά γιορτή» έλεγε ο κόσμος, και επειδή συμπίπτει με τον θερισμό των γεννημάτων, λεγόταν και «γιορτή του θερισμού»!

Από σήμερα μέχρι την Κυριακή των Αγίων Πάντων, δεν υπάρχει νηστεία, τρώγονται όλα. Από την Δευτέρα μετά των Αγίων Πάντων και μέχρι του Πέτρου και Παύλου, είναι η νηστεία των Αγίων Αποστόλων, και Τετάρτη και Παρασκευή δεν τρώγεται ούτε το ψάρι. Το χτεσινό Σάββατο, το προ της Κυριακής της Πεντηκοστής, θεωρείται ένα από τα τρία μεγαλύτερα «Ψυχοσάββατα» του χρόνου.

Όπως και όλα τα άλλα, είναι αφιερωμένο στη μνήμη των πεθαμένων. Και φέτος οι γυναίκες πήγαν κόλλυβα και λαγάνες στο νεκροταφείο, και χαρήκαμε γιατί τηρείται ακόμη το έθιμο. Όλο και πιο λίγες οι γυναίκες, όλο και πιο μικρές οι απλάδες και τα κανιστράκια με τις λαγάνες, γιατί ποιος να τα φάει αφού τα παιδιά είναι λίγα, προτιμάνε τα κρουασάν, και δεν δοκιμάζουν το στάρι.

Το κάθε σπίτι από παλιά έβραζε στάρι και πήγαινε στο νεκροταφείο μαζί με ένα χαρτί με τα ονόματα των πεθαμένων συγγενών, για να διαβάσει ο παπάς και να συγχωρεθούν οι ψυχές. Ήταν μια πολύ παλιά χριστιανική συνήθεια, σύμφωνα με την οποία έπρεπε ο κόσμος να μνημονεύει τους πεθαμένους, και να προσφέρει έμπρακτα κάτι στη μνήμη τους. Βοηθούσαν με ό,τι μπορούσε ο καθένας τους φτωχότερους και τους ανήμπορους, για να είναι αναπαυμένες οι ψυχές των πεθαμένων.

Τότε όλο ρωτάγαμε πότε έχουμε ψυχοσάββατο, γιατί τέτοιες μέρες εμείς η πιτσιρικαρία χορταίναμε κόλλυβα και σταροζούμι. Βράζανε το στάρι σε μεγάλα τζετζέρια γιατί υπήρχε κόσμος που το έτρωγε το στάρι! Από την περίοδο της Αποκριάς και δώθε είχαμε Ψυχοσάββατα! Παίζαμε μπάλα τα απογεύματα και είχαμε το νου μας στα στάρια, μη τυχόν και δεν προλάβουμε, και όταν βλέπαμε τις γυναίκες που ερχόντουσαν από το νεκροταφείο με τις απλάδες και τις κόφες, παρατάγαμε το παιχνίδι και ανοίγαμε τις χούφτες για να μας δώσουν κόλλυβα, και βάζαμε και στις τσέπες μας. Ήταν το καλύτερο σνάκ για εκείνες τις εποχές!

Τρώγαμε τόσα πολλά που τουμπανιαζόταν η κοιλιά μας. Άμα καμιά νοικοκυρά δεν είχε γανώσει καλά το χαλκωματένιο τζετζέρι της, ή το ταψί που τα έφτιαχνε, ή άφηνε τα ζαχαρωμένα κόλλυβα σε ζεστό μέρος, το καταλαβαίναμε αμέσως γιατί μας έκοβε η κοιλιά μας και λακοβολάγαμε …….. Την σήμερον ημέραν οι περισσότεροι, μικροί και μεγάλοι, δεν ρωτάμε ούτε αγωνιούμε πότε έχουμε Πεντηκοστή με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές του Χριστού. Το μόνο που ρωτάμε με αγωνία είναι «πότε πέφτει του Αγίου πνεύματος»!

Και αυτό γιατί το έχουμε συνδυάσει με την ευκαιρία για τριήμερη αργία και έξοδο. Πόσο μάλλον που φέτος είναι η πρώτη «οργανωμένη και μαζική» μετά την καραντίνα! Μπορεί να είναι μόνο για το δημόσιο επίσημη αργία, όμως δεν σημαίνει ότι εμείς οιαυτοαπασχολούμενοι θα δουλέψουμε στο χωράφι αυτή την Δευτέρα, και δεν θα πάμε στο εκκλησάκι της Αγίας Τριάδας στο Ασήμι που πανηγυρίζει, ν ανάψουμε ένα κερί!

Εκεί όπου παλιά τέτοια μέρα ο κόσμος ξεκίναγε από το χωριό να πάει στην εκκλησία πριν βγεί ο ήλιος για να μην τους πιάσει η ζέστη. Πήγαιναν σαν καραβάνι, με τα πόδια οι μεγαλύτεροι, και οι πιο μικροί που δεν άντεχαν την πεζοπορία, κρεμόντουσαν σαν τα «ρήματα από μελίσσια» πάνω στα άλογα και τα γαϊδούρια! Τότε μετά το σκόλασμα της εκκλησίας, υπήρχαν και τρείς τέσσερις ταβερνούλες, με σπιτικό ντόπιο μεζέ και κρασάκι Ασημιώτικο, και γέμιζαν από κόσμο!

Τις είχαν από παλιά και τις διατηρούσαν οι Παναγαίοι, μετέπειτα μεγαλέμποροι, που μεγαλούργησαν. Εκείνη την ημέρα άνοιγαν και όλα τα σπίτια των Ασημιωτών να υποδεχτούν συγγενείς και φίλους που είχαν πάει στην εκκλησία. Ήθελαν να κεράσουν έναν καφέ και ένα λουκούμι με δροσερό νερό από το πηγάδι, ή την βίκα. Ιστορικό, πλούσιο και εύφορο χωριό το Ασήμι, οι καλλιέργειες είναι οι ελιές, παλιά ήταν και τα αμπέλια, αλλά και ολόκληρα χωράφια με συκές, και τα σύκα τους ήταν ονομαστά για την ποιότητά τους, και περιζήτητα. Με τα σύκα ασχολούνταν περισσότερο τα παιδιά στις καλοκαιρινές διακοπές τους για το χαρτζιλίκι τους. Κουραστική δουλειά να τα μαζέψουν, να τα λιάσουν πάνω στις καλαμωτές να ξεραθούν, και να έχουν το νου τους να τα προστατέψουν από καμιά καλοκαιρινή βροχή μην τα χαλάσει πάνω στο έτοιμο!

Στα γύρω βουνά υπήρχαν πολλές βελανιδιές, και πολλοί είχαν φτιάξει καμίνια και ασχολιόντουσαν και με την παραγωγή ξυλοκάρβουνου. Τώρα τίποτα και κανείς δεν είναι όπως παλιά! Το Ασήμι ερήμωσε από κόσμο, αν ζούν κανά δυό οικογένειες συνταξιούχων, οι άλλοι χρόνια μετακόμισαν στο χωριό για τα παιδιά τους, αλλά πηγαινοέρχονται για τα χωράφια τους. Σήμερα για όσους πάνε στο εκκλησάκι, είναι δέκα λεπτά δρόμος με τα αυτοκίνητα, αλλά θα πας με την μάσκα και τα αντισηπτικά σου αν καθίσεις μέσα, χωρίς πολλές- πολλές χαιρετούρες και συναναστροφές. Τα σπίτια αδειανά από νοικοκυραίους, και μετά το σχόλασμα ο καθένας πίσω στο σπίτι του από εκεί που ήρθε, και στη μοναξιά του!

Για τους υπόλοιπους, τους «εξοδούχους» που θ αργήσουν να ξυπνήσουν και δεν θα πάνε εκκλησία, δεκαπέντε λεπτά είναι η πιο κοντινή παραλία! Αλλά πώς να ευχαριστηθεί και να χαλαρώσει κανείς όταν κυριαρχεί ο φόβος για την πανούκλα, και η αβεβαιότητα του κόσμου για το αν θα έχει αύριο δουλειά με τα μπλεξίματα που μας τύχανε;

Αλλά και τι να απολαύσει κανείς με έναν καιρό που δεν σου κάνει κέφι όχι να μπεις, αλλά ούτε και να κοιτάξεις στη θάλασσα, με ένα μαύρο σύννεφο στον ουρανό, σκόνη από την Αφρική, και πολλά μποφώρια! Να πούμε χρόνια πολλά στην Ζηναΐδα στον Παναγή, στον Πανάγο, στην Σεβαστιανή, Σεβαστίνα, Σεβαστιάνα, Σεβαστή, Σέβη, Σεβούλα, Σεβαστούλα που γιορτάζουν την Κυριακή, και στους Καλλιόπη, Καλλιοπία, Πόπη, Κάλια,Πίτσα,Ναυκράτιο, Ναυκράτη, Τριάδα, Τριάς, Κορίνο, Κόρη και Κορίνα που γιορτάζουν την Δευτέρα.

Μέρες γιορτινές που είναι, όλοι να περάσουμε καλά, όπου και να πάμε,και σε όλους ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΛΛΑ και ΚΑΛΗ ΦΩΤΙΣΗ


Ακολουθήστε το krokeai.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις εξελίξεις.