Κάποτε τα σχολεία ξανάνοιγαν «του Σταυρού την άλλη μέρα».
Οι πιτσιρικάδες το λέγαμε σαν ποίημα! Από τη μια είμαστε χαρούμενοι γιατί τελείωναν τα καλοκαιρινά βάσανά μας στα χωράφια, κι από την άλλη λυπημένοι γιατί άρχιζαν τα βάσανα του σχολείου. «Του Σταυρού» είναι βαριά γιορτή λέγανε οι παλιοί, σαράντα μέρες μετά τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος, και τη νήστευαν αυστηρά.
Σύμφωνα με την παράδοση, όταν η Αγία Ελένη δεν ήξερε ανάμεσα στους πολλούς σταυρούς, ποιος ήταν του Χριστού, ένα μυρωδάτο φυτό, ο βασιλικός, της τον αποκάλυψε. Για αυτό και στη γιορτή του Σταυρού φέρνουν στην εκκλησία γλάστρες ή αγκαλιές βασιλικούς για το Σταυρό!
Όλοι πηγαίνανε στην εκκλησία με βασιλικό για να στολίσουνε το Σταυρό του Χριστού, και σχολάζοντας η εκκλησία, έπαιρναν τον «διαβασμένο» βασιλικό από το χέρι του παπά μαζί με το αντίδωρο και τον αγιασμό! Οι νοικοκυρές έπιαναν από τον «διαβασμένο» βασιλικό το καινούριο προζύμι.
Από αυτό έφτιαχναν το πρώτο ψωμί και τη λαγάνα με τυρί και παστομπουκιές πάνω! Μοσχοβόλαγε ο τόπος, και τα μοίραζαν για το καλό στη γειτονιά! Με το προζύμι αυτό περνάγανε ολοχρονικής.
Για τους γεωργούς, «του Σταυρού» ήταν σημαδιακή μέρα, γιατί ήταν το ξεκίνημα της καινούριας καλλιεργητικής χρονιάς, και της σποράς τους. Λέγανε, «πριν σταυρώσει» η γη, να μην αρχίζει κανείς δουλειά στο χωράφι του πριν ευλογηθεί ο σπόρος»!
Γι’αυτό κάθε χρονιά, όταν θέριζαν πλέκανε στο τέλος τον «σταυρό», μια ωραία δέσμη από στάχυα, και την κρεμούσαν στο εικόνισμα του σπιτιού, πλάι στις εικόνες.
Παραμονή του Σταυρού, που ζύγωνε ο καιρός της σποράς, οι μανάδες μας τρίβανε τη κάθε δέσμη χωριστά, λίγο στάρι, κριθάρι, βρώμη και βίκο, τα δένανε σε διαφορετικά και χρωματιστά μαντήλια, για να μην μπερδεύονταν με των άλλων,. και τα πηγαίναμε οι πιτσιρικάδες στην εκκλησία ανήμερα να διαβαστούν και να ευλογηθούν, για να πάει καλά η σπορά και η σοδειά!
Τα βάζαμε τα μαντήλια σε σειρά, σαν «στρατιωτάκια» στα σκαλοπάτια έξω από το ιερό, και προσέχαμε μη μας τα ανακατέψουν και πάμε στο σπίτι κανά άλλο μαντήλι, και χάσουμε το δικό μας σπόρο που τάχα ήταν ο καλύτερος των όλων, και φάμε και καμιά ανάποδη, έτσι για το καλό της ημέρας!
Αφού είχαν ευλογηθεί οι σπόροι την ημέρα της Υψώσεως του Σταυρού, με τα πρωτοβρόχια άρχιζε η σπορά. Αυτά πλέον είναι μόνο παιδικές αναμνήσεις!
Σήμερα «του Σταυρού», πήγα στην εκκλησία, αλλά ο κόσμος ήταν λιγοστός, και κανένα μαντήλι στα σκαλοπάτια. Δεν υπήρχαν μεγάλα παιδιά στην εκκλησία, εξάλλου τέτοια μέρα έχουν αρχίσει ήδη τα σχολεία και τα φροντιστήρια. Μόνο λίγα νήπια, νυσταγμένα και κακόκεφα κι αυτά, που τα πήγαν να κοινωνήσουν. Τα παιδιά λιγοστεύουν κι αυτά, όπως και οι βασιλικοί!
Τώρα λίγοι σπέρνουν. Οι μύλοι ρημάξανε κι αυτοί. Φούρνοι δεν καπνίζουν! Τώρα τα παιδάκια γυρίζουν στο σχολείο από τις καλοκαιρινές διακοπές ξεκούραστα! Πάνε κι έρχονται ζαλωμένα όμως με κάτι ασήκωτα σακίδια στην πλάτη, εδώ να πέσουν εκεί να πέσουν, κουβαλώντας κι αυτά στις πλάτες τους τους δικούς τους σπόρους, «το στάρι του κόσμου»!
Τότε ήταν άλλα τα χρόνια, περνάγαμε διαφορετικά, αλλά ποιος μπορεί να πει με σιγουριά ότι περνάγαμε και καλά; Σήμερα τα νοσταλγούμε βέβαια για την ομορφιά και την αθωότητά τους, αλλά νομοτελειακά πλέον ήρθαν άλλα χρόνια, διαφορετικά, που σίγουρα δεν περιμέναμε. Ευχή όλων είναι να έρθουν κάποτε και τα καλά τα χρόνια!
Μόνο που η ευχή από μόνη της δεν φτάνει, θέλει και πολλή προσπάθεια!
Χρόνια πολλά σε όλους, και βοήθειά μας!
